Uluslararası Ceza Yargılamalarında Cinsel Suçlar

Önsöz'den... Uluslararası hukuk sürekli gelişme içinde olan bir hukuk dalı olmuş, özellikle büyük savaşlar sonrasında yeni kurallarla donatılmıştır. Yaşanan her bir felaket, benzer olayların gelecekte tekrarlanmaması için yeni kuralların yapılması ihtiyacını da beraberinde getirmiştir. İnsanoğlunun yaşadığı yıkım ve acıyı dikkate alan uluslararası toplum, gerek savaş gerekse barış zamanında yaygın bir şekilde görülen uluslararası hukuka aykırı pek çok davranışı yasaklamıştır. Bu bağlamda sistematik ve kurumsal bir nitelik taşıyan cinsel suçlar, uluslararası hukukun bu yönde de adım atmasına neden olmuştur. Özellikle, 1990'lı yıllarda Eski Yugoslavya ve Ruanda'da yaşananlar, cinsel suçlara ilişkin uluslararası hukuk kurallarının oluşumu açısından son derece belirleyici olmuştur. Her iki ülkede soykırım boyutuna ulaşan şiddet sürecinde yaşlı ve küçük kız çocukları dâhil her yaştan binlerce kadın, hiçbir ayrım gözetilmeksizin aleni bir şekilde cinsel şiddete tâbi tutulmuş, son derece vahşi yöntemlerle uzuv kaybı ya da ölümle sonuçlanan toplu tecavüzlere maruz kalmışlardır. Bu olayların ardından Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesinin kuruluşuyla başlayan ve 1998'de Roma'da toplanan uluslararası konferans sonucunda kabul edilip 1 Temmuz 2002'de yürürlüğe giren Roma Statüsü'nün kabulüyle devam eden süreç, silahlı çatışmalarda cinsel şiddete yönelik hukukî mücadele bağlamında son derece belirleyici olmuştur. Cinsel şiddeti savaşın kaçınılmaz bir sonucu olarak gören ve bu tür şiddet hareketlerini ordu disiplini ile ilgili bir suç kabul eden klâsik anlayış terkedilmiş; cinsel şiddetin tüm biçimleri failin ve mağdurun cinsiyetine, etnik mensubiyetine ve kazanan veya kaybeden taraftan olup olmadığına bakılmaksızın yasaklanmış ve sorumluların cezalandırılması öngörülmüştür. Çalışmada, silahlı çatışmalarda cinsel şiddetin önlenmesi ve sorumluların cezalandırılması bağlamında uluslararası hukukun rolünü ve öngördüğü hukukî çerçeveyi ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu bağlamda, Uluslararası Ceza Mahkemesi esas alınarak uluslararası yargı organlarının verdiği kararlar eşliğinde, cinsel şiddetin tâbi olduğu hukukî ölçütler ele alınmakta, cinsel suç kavramı ile cinsel suçlara ilişkin unsurlar incelenmektedir.