Türkiye Komünist Gençler Birliği (1920-1935)

1920-1924 sonu arasında gençlik içinde görece bağımsız yapılar halinde boy veren Türkiye komünist gençlik hareketi, özellikle 1925 Takrir-i Sükeın Kanunuendan sonraki dönemde, Türkiye Komünist Par-tisi'nin faaliyetiyle iç içe bir gelişme göstermiştir. Son derece sınırlı sayı-daki TKGB (Türkiye Komünist Gençler Birliği) üye ve yöneticileri, aynı zamanda TKP üye ve yöneticileri olmuştur. TKP'ye yönelik tutuklama ve yargılamalar, gençliği de kapsamıştır. Bu nedenle TKP'nin faaliyetin-deki kcsintiler, TKGB için de aynen yaşanmıştır. Bu çerçevede belgeler de belirli tarih dilimlerinde yoğunlaşmışken, diğer zaman dilimlerinde pek ender veya yok olmuştur. Ayrıca 1932 yılına ait belgelerde parti dı-şında bağımsız bir gençlik teşkilatının varlığının gerekli olup olmadığının da tartışma gündeminde olduğu anlaşılmaktadır. Bunda 1929 tevkifatın-da (Hüsamettin -özdoğu- ve Laz İsmail önderliğindeki) TKP ile (Dr Hikmet Kıvılcıınlı önderliğindeki) TKGB yapıları arasındaki çekişme ve çatışmanın olumsuz sonuçları da etkili olmuş olabilir. Nitekim örne-ğin 1935'te KGF. 6. Kongresi için delege olarak gönderilen Mümtaz'ın hazırladığı raporda gençliğin 1929-Mayıs 1934 arasında teşkilattan yok-sun olduğu belirtilmektedir. Bundan önceki son raporlarda da gençliğin sadece Rumca gazete çıkartabildiğinden söz edilmektedir; lıilcbildiği miz kadarıyla TKP'de 1927 tevkifatından 1932'deki ilk desantralizas-yona, Komintem merkezi yönetiminden ayrı çalışma dönemine kadar yönetim kademelerinde ilk kez Rum komünistleri de ağırlıklı olarak yer alıyor. Bu döneme son veren 1934 TKP MK Genişletilmiş Dış Büro Toplantısı kararları çerçevesinde Miimtaz'ın raporunda da belirtildiği üzere Mayıs 1934'te yeni bir faaliyet programıyla aktifleşen TKGB ile ilgili olarak, Eylül 1936'da TKP MK Sekreteri Reşat Fuat tarafından kaleme alınmış bir raporda, gençlik teşkilatının polis sızma. nedeniyle Nisan 1935'te dağıtıldığı, Istanbul'da birkaç genç yoldaşın kaldığı vur-gulanmaktadır.

TKGB tarihi ile ilgili olarak kaleme alınmış uzun raporlar, gençlik ça-lışmasının bütünü bakımından derli toplu bilgiler içermektedir.