Türk Destancılık Tarihi Bağlamında Köroğlu Destanı _{Türk Dünyasının Köroğlu Fenomenolojisi}

Köroğlu, Türk destan geleneğinde mitolojik kahramandan destan kahramanına, vergi almış şamandan Hakktan gönlüne ilham düşen âşıka, karanlık güçlerle savaşan alpten, insanları haksızlıktan koruyan kahramana, çiltanlarla, Hz. Hızırla, Hz. Aliyle, on iki imamla konuşabilen erene kadar sürekli statü değiştirerek varlığını sürdürmüştür Köroğlu Destanı bütün Türk halklarının sözlü edebiyatında [ayrıca Kürt, Arap, Tacik, Gürcü, Acar (Gürcü dilinde), Ermeni, Afgan, Abaza folklorunda] mevcuttur ve sözlü gelenekte, bugünkü şekliyle tam dört asırdır icra edilen en önemli epik eseridir. Türklerin etno-siyasal birlik döneminde mevcut olan ancak Türklerin yayılmacılıklarıyla farklı coğrafyalarda, farklı toplumlarda bir biçimlenme geçiren Köroğlu Destanı en az 17 Türk ve 8 gayri-Türk halkın halk edebiyatında yazıya aktarılmış şekliyle mevcuttur. Bundan başka İngiliz, Fransız, Alman, Rus, Fars, Macar, Bulgar, Çek, Slovak dillerine de tercüme edilmiştir. Bir destanın bu kadar çok dile çevrilmesi de yalnız Köroğlu Destanı için geçerlidir. Prof. Dr. Fuzuli Bayat diyor ki: Bu eserde Köroğlu Destanının bütün varyantlarını ve kollarını bir araya getirmeye çalıştık ve Köroğlu fenomenolojisinin sırrını öğrenmek istedik. Bu destanla ilgili yazılmış eserlerin çok büyük bir kısmını inceledik ve sonunda halk edebiyatı araştırmalarında kullanılan yeni bakış açısından yola çıkarak destanın temelini veya folklor terminolojisi ile söyleyecek olursak arketipini oluşturan öğeyi ortaya çıkarmaya ve Köroğlu fenomenolojisinin sebeplerini açıklamağa çalıştık.