Trabzon Şehrengizi Cilt 1 _{Fotoğraf ve Gravürlerle}

Yerleşim olarak 4000, (6000 yıl olduğunu gösteren bulgularla birlikte) Kurulu devlet olarak 2700 yıllık kültür ve tarih birikimi olan Trabzon hakkında ne biliyoruz' * 2700 yıl önce, 1000 yıl önce, 500 yıl önce, 100 yıl önce Başkent olma kimliğini ve asaletini muhafaza eden kentimizi ne yazık ki duyarsızlık ve aymazlık neticesinde kocaman bir kasabaya dönüştürdük. Hiç şüphe yok ki yeniden kent hüviyetine kavuşturabilmemiz için önce tarihsel, kültürel, sosyal ayrıcalıklarının farkında olmalıyız. Kitabı hazırlama amacım bu buluşmada başlamıştır. Hazırladığım bu kitapla Trabzon hakkında farkında olamadığımız çok şeyin belgesiyle buluşuyoruz. Trabzon Kronolojisinden sadece birkaç başlık vermek istiyorum: - 11.yy da Komnenos sikkelerinin basıldığını, - 1481 ilk Osmanlı gümüş sikkenin basıldığını, - 1500 Oflu Molla Uzun Hasan, martıları inceleyerek, Of Çayını taktığı uzun kanatlarla karşıdan karşıya uçarak geçtiğini, - 1873da Anadoluda ilk salnamelerin ve Trabzon gazetesinin basıldığını. - 1874, Trabzon valisi Ali Beyin ilk tiyatroyu kurduğunu, ilk tiyatro ve operalar temsil edildiğini. - Fransız Ofenbach tiyatrosunun Trabzonda gösteri yaptığını, - 1874 Trabzon Ticaret odasının kurulduğunu, - 1875 Trabzon Gümüşhane karayolunun tamamlandığını, - 1887 Trabzon Lisesinin açıldığını (Mekteb-i İdadi), - 1910 yılında Telsiztepede kraket-golf oynandığını, - 1913 yılında kurulan İrfan Yurdu spor kulübü futbolcularının seferberlikten dönmediklerini, - 1916 da kütüphanelerimizdeki sandıklar dolusu elyazmalarının Rumlar, Ermeniler ve Ruslar tarafından kaçırıldığını, - Trabzonda 20.Yüzyılın başında 10 ayrı konsolosluğun olduğunu, - 1925te kurulan Işıklar (Visera) HESin türkiyenin ikinci, Dünyanın 9. HESi olduğunu. Trabzonun elektriğe kavuşan 2.İl olduğunu, - 1920li yıllarda jeneratörle sinemanın oynatıldığını, - İdmanocağı ve Havagücü finalinde beraberlik olunca kupanın ortadan ikiye bölündüğünü, - bu Futbol kulüplerinin sahadaki rekabeti sahneye taşıyarak hafta sonları kurdukları tiyatro kollarıyla temsiller verdiklerini, - Umumi müfettiş Tahsin Uzerin, Vali Kadri Paşanın türbesini, Müslüman mezarlarını, II.Solomonun Türbesini, Sahildeki büyük katedrali yıktırdığını, aynı valinin Trabzon lisesine ilk harcı koyduğunu biliyor muyuz' * Kıyıda köşede kalmış gravürleri, tarihi, ipekyoluyla, limankentiyle, kentin mimari dokusuyla, kültürkent olma ayrıcalığıyla, halk ve yaşamı, şenlikleri, bayramları ile törenkent olarak, başlangıcından 1960lara kadar Trabzonda spor, geçmişte ulaşım ve taşımacılığı ana başlıklarıyla görsel bir şölene çevirdik. * Üç yıllık çalışma sonucu oluşturduğum bu tarihsel, sosyal ve kültürel şöleninin görselleri eğitirken hafızalarımızda TRABZONun önemini öğrenmemize rehberlik edecektir. Trabzon Şehrengizinde; kentin tarihsel seyrinde önemli olayların kronolojisi ile Trabzon hakkında bilmediğimiz veya yanlış bildiğimiz birçok konu görselleriyle ansiklopedik hassasiyetle irdeledim. Trabzonda fotoğrafın serüvenini anlatan giriş metnimizle, Trabzonun önemli kent bilimcilerinin şehir konseptli yazıları Trabzonu daha iyi tanımamıza, anlamamıza yardımcı olacaktır. 1600 den fazla % 80i henüz yayınlanmamış, özel arşivlerden ve belgelerden derlenmiş fotoğrafların dipnotlu ve tarihli açıklaması bulunmaktadır. Osmanlıdan günümüze Trabzonlu şairlerden ve Trabzon konulu şiirlerden örnekler alınmıştır. Trabzon manileri, türküleri, destanları fotoğraflarla bağıntılı olarak alıntılanmıştır. Ünlü gezgin Evliya Çelebinin, Şakir Şevketin ve Trabzonu ziyaret eden diğer gezginlerin kent ve kent hayatı üstüne yazdıkları tarihteki Trabzon hakkında hafızalarımızı tazelemektedir. Şehrengizde; Trabzonun gravürlerle 19.yy kent dokusu ve sosyal yaşamı ayrı bir nostalji yaşatmaktadır. Fotoğraflarla Trabzon un uzak-yakın tarihini, kültürünü, liman kent konseptini, tarihsel seyrinde peyzaj ve kent dokusunu, 1865 ve sonrası halk yaşamını, 1920 ve 60lı yıllardaki spor ve futbolunu, 1930lı- 50li yıllardaki bayram, düğün dernek geleneğini, 1920li-30lu yıllardaki taşımacılığını, folklorunu 6000 YAYINLANMAMIŞ FOTOĞRAF ARASINDAN SEÇTİĞİMİZ 1600 DEN FAZLA GÖRSELLE OLUŞTURULDU, 640 sayfa olarak yayınladığım kitap önemli bir belgesel olarak Trabzonun bilinmeyen veya az bilinen uygarlık tarihine görsel bir kronolojiyle eklemlendik.