Sultan'ın Sarayı _{Avrupalıların Doğu Fantezileri}

Batı'nın, Avrupa merkezli düşünüş biçiminin Doğu'ya yaklaşımını, Doğu'yu ve bu arada İslam'ı algılayışını Edward Said'in Orientalizm çalışması 70'li yılların sonlarında hayli sarsmıştı. Tüm dünya ile birlikte elbette Doğu'yu da kendi değer yargıları ve ölçütleri çerçevesinde değerlendiren Batılıların öznelliğiyle, önyargılarıyla uğraşan sadece Edward Said değildi. Orientalizm'den hemen sonra Fransız akademisyen Alain Grosrichard'ın bu çalışması da aynı doğrultuda Batı'ya yönelik etkili bir eleştiri ve aynı zamanda bir tür özeleştiri olarak ortaya çıktı. Doğu'nun siyasi rejimlerini, Doğu'nun siyasi hakimi 'despot'u ele alan Grosrichard onun yaşam alanı Saray'ı odak noktası olarak belirleyip, vezirlerden hareme, valide sultandan yeniçerilere kadar birçok konu ve kimlikle ilgili çarpıcı değerlendirmelerde bulunuyor. Slavoj Zizek'in deyişiyle, Said'in genel bir çerçevede ortaya koyduklarını daha derinliğine ele alarak geliştiriyor ve yeni perspektifler sunuyor. Montesquieu, Rousseau ve Voltaire'e göndermelerde de bulunarak özellikle on yedinci ve on sekizinci yüzyılların Osmanlı Sarayı'nı ve Sultan'ı inceleyen Grosrichard'ın Avrupalıların Doğu ve İslam'la ilgili fantezilerine yaptığı eleştiriler Batı ile Doğu'nun farklı bir şekilde karşı karşıya geldiği bugünkü koşullarda daha da anlamlı görünüyor.