Stoacılığın İslam Düşüncesi Üzerindeki Etkisi

Bu çalışmada Stoa felsefesinin Musluman kelamcıların ve filozofların öğretileri uzerindeki etkileri ele alınmaktadır. Yazara göre, Musluman duşunurlerin çalışmalarında Stoacı unsurların varlığı tartışmasız bir gerçekliktir. Bununla birlikte Stoa felsefesinin İslam felsefesi uzerindeki etkisi Aristotelesçiliğin ve Platonculuğun etkisinden daha zayıftır. Yazar eser boyunca Mantık ilmi dışında bir yandan Fizik ve Metafizik, diğer yandan da Ahlak konularını gözden geçirmektedir. Bu konuları kelamcılar ve filozoflar uzerinden ele almaktadır.

Birinci bölumde, Stoa ve İslam felsefesinin temel kavramları arasında koşutluklar kurulmaya çalışılmaktadır. İkinci bölum, Stoacılardan bahseden kadim Arapça metinlerin incelenmesine ayrılmıştır. Üçuncu bölumunde Stoacı Mantık ve onun Musluman duşunurler uzerindeki etkileri ele alınmıştır. Dörduncu bölumde Fizik ve Metafizik ile ilgili konulara odaklanılmıştır. Bu bölumde merkeze alınan Stoacı maddecilik anlayışına uç temel yönden yaklaşılmıştır: 1. Nefs, nefsin doğası ve yazgısı; 2. Tanrı; 3. Tanrısal kelam ve tezahuru. Yazara göre, kitabın en önemli bölumu beşinci, yani son bölumdur. Bu bölumde Musluman filozofarda Stoacı ahlakın etkileri ele alınmıştır. Bu başlık altında tartışılan iki konu; uygun davranış şekilleri ve nefsin tutkuları olarak belirlenmiştir. Bu çerçevede Kindi, Razi, İbn Miskeveyh, İbn Sina ve İbn Hazm'ın, Epiktetos'un Elkitabının (Manuel) en azından Arapçaya çevrilerek aktarılan bazı alıntılarındaki öncu duşuncelere kökten bağlı olan, gerçek bir Platoncu-Stoacı ahlak okulu kurdukları gösterilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte bu okulun Kur'an buyruklarının gereklerine daha uygun duşen Platoncu eskatolojiden esinlendiği yazarın iddiaları arasındadır.