Soğuk Savaş Sonrası Eski SSCB Coğrafyasında Etnik ve Dinsel Çatışmalar

Bu çalışmada Soğuk Savaş sonrasında bölgesel ve küresel güvenliği ve dünya barışını önemli ölçüde etkileyen eski Sovyet coğrafyasındaki etnik ve dinsel temelli çatışmaların ardındaki nedenler incelenmiştir. Sosyal, etnik, dil ve din yapısı çok karmaşık olan eski SSCB sınırları içinde bulunan enerji ve diğer yer altı kaynakları açısından zengin rezervlere sahip olan Orta Asya, Kafkaslar ve Moldova gibi stratejik ve politik öneme sahip bölgeler SSCB sonrası oluşan siyasal boşluk ortamında bölgesel ve küresel güçlerin rekabetine sahne olmuşlardır. Bu rekabet ortamında söz konusu bölgelerdeki toplumlar içinde bulundukları diğer siyasal, ekonomik, sosyal sorunlar gibi bir dizi olumsuz koşulların da etkisiyle etnik ve dinsel çatışmalara, savaşlara sürüklenmişlerdir. Yaşanan uzun süreli çatışmalar milyonlarca insanın yaşam hakkının ihlali, siyasal ve ekonomik olarak bağımlı hale gelmeleri, mülteci durumuna düşmeleri ve yaygın insan hakları ihlalleri, terörizm, insan ve madde kaçakçılığının yaygınlaşması gibi sonuçlar yaratmıştır. Bu çalışma ile amaçlanan günümüzde halen güncelliğini koruyan söz konusu çatışmaların nedenlerini araştırmaktır.

SSCB'nin çöküşünden sonra eski Sovyet coğrafyasında görülen etno-milliyetçi ve radikal dinci hareketler incelenerek; bu coğrafyadaki jeopolitik öneme sahip bölgeler ile çatışma alanları arasındaki paralelliği ortaya koymak, Soğuk Savaş sonrasında değişen dünya siyasi konjonktürünün etnik ve dinsel çatışmalar ekseninde eski Sovyet coğrafyasına yansımalarını belirlemek, Soğuk Savaş sonrası dağılan Sovyetler Birliği sınırları içinde yükselen etno-milliyetçilik ve radikal-dinci hareketlerin çatışmaya dönüşmesinde etken olan tarihsel, siyasal ve ekonomik nedenlerin ortaya konması, küresel ve bölgesel güç merkezlerinin bu çatışmalara yönelik menfaatlerini, mücadele alanlarını, hedeflerini, stratejilerini ve uyguladıkları politikaları belirtmek amaçlanmıştır.