Siyâkat Yazısı _{Metin Çözümlemeli}

Elinizdeki çalışma; Osmanlı dönemine ait ve daha ziyade maliye ve
evkaf teşkilatında kullanılan 'Siyâkat' yazı türünü inceleme faaliyetidir.
Osmanlıcayı iyi bilenlerin dahi okumakta zorluk çektiği siyâkat
yazısının anlaşılması da ayrı bir meseledir. Zira bu yazının kendine has
bir üslubu, ifade tarzı ve dili vardır. Yaptığımız bu çalışmayla, söz
konusu problemleri aşmaya katkı sağlamaya çalıştık.
Konuyla alakalı daha evvel kaleme alınan kıymetli çalışmalar, -genel
itibariyle- vesikaların çevirisi ve metnin sonuna lügatçe eklemekten
ibaret kalmaktadır. Ancak, siyâkat yazısının anlaşılmasında bunun kâfi
olmadığı görüşü, Osmanlı Arşivi'nde senelerce çalışan birçok mesai
arkadaşımızın da dillendirdiği bir husustur. Vesikaların okunup
anlaşılması ve kritik edilebilmesi için -daha evvelki çalışmalar göz
önünde bulundurularak- "metin çözümlemeli" bir tarz geliştirmeye
çalıştık.
Yüz on yedi vesika üzerinde yapılan bu ayrıntılı çalışmada belgelerin
olabildiğince net ve okunabilir olmasını göz önünde bulundurduk.
Siyâkat yazısı ile rakamlarının okunmasındaki güçlüğü aşmak adına
orijinal vesikalardan kopyaladığımız kelime, tabir ve siyâkat
rakamlarının karşılıklarını verdik. Metnin sonuna da siyâkat yazısında
geçen kelime ve ıstılahlarla alakalı bir lügatçe ilave ettik.
Tecrübelerimizle sabit olan şu ki, siyâkat yazısını öğrenenler, bu
yazıyla yazılan belgeleri, -Osmanlı vesikalarında yer alan- Rika, Dîvânî
gibi yazı türleriyle yazılan vesikalardan daha kolay kritik edebilme
kabiliyetini kazanacaklardır. Vesikaların tamamı Osmanlı Arşivi'nden
alınmış olup size, bu müessesede çalışmamız esnasında elimizden
geçen binlerce vesikanın arasından derlediğimiz bir buket takdim
ediyoruz. Sizleri, bulmaca çözümünden çok daha keyifli olan siyâkat
yazısını okuyup öğrenerek anlamaya davet ediyoruz.