Siyaha Özgürlük - Freedom To The Black

Arter, 10 Şubat'ta açılacak "Siyaha Özgürlük" sergisiyle, "Sesli Dizi" başlıklı yeni bir proje dizisi başlatıyor. Melih Fereli küratörlüğünde gerçekleşen "Sesli Dizi"nin bu ilk projesinde Erdem Helvacıoğlu, Fluxus'un öncülerinden George Maciunas'ın "Piyano Parçası" (Piano Piece, 1970) adlı eserinden hareketle, yeni bir ses yerleştirmesi oluşturacak. Serginin küratörü Vehbi Koç Vakfı Kültür Sanat Danışmanı Melih Fereli, seçtiği "Siyaha Özgürlük" başlığının, "siyah'ı önyargılardan kurtarmaya yönelik bir girişim" olduğunu ifade ediyor ve ekliyor: "Bunu dilerseniz bir temenni, hatta bir protesto olarak kabul edebilirsiniz". "Siyaha Özgürlük" projesinin esin kaynağı olan ve VKV Çağdaş Sanat Koleksiyonu'nda yer alan "Piyano Parçası" adlı eser, Maciunas'ın bir performansı sırasında oluşturulmuş. Bir başka Fluxus sanatçısı olan Ben Vautier, Maciunas'ın talimatlarına uyarak bir duvar piyanosunun beyaz tuşlarının tamamını birer birer çivileyerek kullanılmaz hale getirmiş ve böylelikle, çalınmak için geriye sadece siyah tuşlar kalmıştı. Besteci, ses tasarımcısı, gitarist ve prodüktör Erdem Helvacıoğlu, "Siyaha Özgürlük" projesi için, Maciunas'ın beyaz tuşları çivilenmiş, dolayısıyla alışılmış biçimde çalınması mümkün olmayan piyanosunun "ses haritası"nı çıkarmaya odaklandı. İstanbul'daki bir stüdyoda dört günde gerçekleşen kayıt boyunca Helvacıoğlu, çeşitli ofis ve mutfak gereçleri, yaylar, içi doldurulmuş oyuncaklar, ipek, yün, baget, çekiç, tornavida gibi malzemeler kullanarak, piyanodan geniş bir yelpazede sesler kaydetti. Kayıt aşamasında ayrıca alışılmışın dışında yerleştirme teknikleriyle 17 farklı karakterde mikrofon kullanıldı. Erdem Helvacıoğlu, Maciunas'ın piyanosunun "ses belleği"ni kaydetti ve daha sonra kaydettiği bu ses belleğiyle, yerleştirmeyle aynı adı taşıyan 10 dakikalık etkileyici bir kompozisyon yarattı. "Siyaha Özgürlük"ün Arter'deki mekân tasarımı için, York Üniversitesi Müzik Araştırmaları Merkezi'nin direktörü olan Dr. Tony Myatt'la birlikte çalışıldı. Bu eser için Arter'in giriş katında özel olarak tasarlanıp kurulacak ve içinde Maciunas'ın piyanosunun da yer alacağı odada, Türkiye'de bir yerleştirme için ilk defa "Ambisonic B-format" ses düzeni kurulacak. Tony Myatt'ın önerdiği bu sistemle eser ve izleyicinin çevresinde üç boyutlu bir ses evreni kurulacak ve eserdeki tüm sesler bu üç boyutlu evrende belirlenen özel noktalardan duyulacak. Serginin kitabında, küratör Melih Fereli'nin sunuş ve kavramsal çerçeve yazısının yanında, Fereli'nin Erdem Helvacıoğlu'yla yaptığı söyleşiye ve müzik yazarı Tobias Fischer'in Helvacıoğlu'nun pratiği üzerine kaleme aldığı yazıya yer veriliyor. Helvacıoğlu'nun kayıt ve çalışma sürecinden fotoğrafların da yer aldığı kitapla birlikte izleyiciye, "Siyaha Özgürlük" eserinin stereo kaydını içeren bir CD de sunuluyor. "Siyaha Özgürlük" sergi kitabı, Arter'den temin edilebilir. Arter, "Siyaha Özgürlük" projesiyle başlattığı "Sesli Dizi" kapsamındaki sergilerle, "ses sanatı" (sound art) alanındaki üretimi desteklemeyi hedefliyor. "Siyaha Özgürlük", Arter'de 26 Şubat Pazar gününe kadar devam edecek.