Sibeveyhi'nin El-Kitab Adli Eserine Göre Munsarif Ve Gayr-ı Munsarif Konuları

Sîbeveyhi'nin el-Kitâb adlı eseri, Arap dilinin nahvi ve sarfı alanında telif
edilmiş günümüze ulaşan ilk ve en kapsamlı eserdir. Sîbeveyhi, munsarif ve
gayr-i munsarif konularını bu eserin III. cildinde "Sarf Olan ve Sarf Olmayanlar
Bölümü (2ف َر ْ ين َ َا 2ف َر ْ ين َاُ َ ب هذا)" başlığı altında ele almıştır. "Munsarif"
kesra harekesi (22ِ 2) ve tenvin (2222ٌـ 2222ٍـ 2222ًـ 2) kabul eden isimleri ifade etmek için
kullanılan bir nahiv terimidir. Sarftan men edilen bir diğer deyişle gayr-i
munsarif olarak nitelendirilen isimler ise kendisine emkeniyye tenvini (2ن تنوي
2َّة ْكني ْ ا) bitişmeyen isimlerdir. Bu isimler muzaf konumunda bulunmadıkları ve
harf-i tarif ( ْ َ ا) almadıkları zaman kesra (22ِ 2) yerine fetha (222َ 2) harekesi ile
mecrûr olurlar. Sîbeveyhi, eserinde bahsi geçen konulara ilişkin
değerlendirmelerde bulunurken çoğunluğu hocalarından oluşan nahiv
âlimlerinin ve fasih konuşan Arap kabilelerinin görüşlerine yer vermiş bunu
yaparken de aralarında bulunan ihtilaflı meselelere değinmiştir. Bu eser
vasıtasıyla Arap dilinin anlaşılması güç konularından biri olarak kabul edilen
gayr-i munsarif konusu Sîbeveyhi'nin görüşleri doğrultusunda yalın bir dille
muhatabına sunulmaktadır.