Samsun Gümrüğü _{(Samsun'un 1328 Sene-i Mâliyesi Zarfındaki Ticâret-i Umûmiyesi)}

Samsun limanında gerçekleşen ticarî faaliyetlerin ayrıntılı bir istatistiği
olan eser, Samsun Ticaret Odası tarafından hazırlanıp bastırılmıştır. Eserin
hazırlanmasına katkısı bulunan dönemin Samsun Ticaret ve Sanayi Odası
Başkâtibi Mehmet Şükrî "İstatistiklerin Lüzûm ve Fevâidi ve Samsun
Ticâret Odası'nın Maksadı" başlığı altında önemli bir yazıya yer verilmiştir.
Mehmet Şükrî, medeni milletlerin istatistiğe büyük önem verdiğinden, bu
konuda teşkilatlar kurduklarından bahsederek, Osmanlı Devleti'nde bu tarz
bir anlayışın ve teşkilatlanmanın ne derece cılız olduğunu üzülerek
belirtmiştir. Yazısının devamında, bir memleketin iktisadî durumunu
ölçmenin, yıllık ihracat ve ithalatı arasındaki farkı gerçek anlamda bilmekle
mümkün olduğunu, bu maksatla hazırlanacak istatistiklerin ülke için çok
yararlı olduğunu ifade etmiştir.