Şah Kalender İsyanı

"Şah Kalender imgesi" Alevi toplumu açısından ne anlam ifade eder? Alevi tarihindeki yeri açısından bu olayın önemi nedir? Bu "imge" yalnızca baskı ve zulüm karşısında ortaya çıkmış "başeğmezlik kültürü" ve direniş geleneği içinde "baş vermek" olayı mıdır? Bir öncü kişiliğe, hak ve adalet istemine yönelik sıradan bir bastırma eylemi midir? Kökeni derinlerde bulunan karşıtlığın, çelişkilerin ve çatışmaların "dış yansıması" mıdır? Yoksa Alevi toplumuyla Osmanlı sistemi arasındaki, etkisi günümüze kadar artarak gelen önemli "kırılma noktaları"ndan biri midir? Alevi toplumu bu "derin travma"nın etkilerini halen neden atlatabilmiş değil? Sorular çoğaltılabilir. İşin ilginç yanı her soru, yeni soruları ortaya çıkarmaktadır. Şu nokta açık ki, Şah Kalender hareketi kendi döneminin en önemli sosyal hareketlerinden biridir. Çünkü öncelikle talepleri son derece ilginç ve önemlidir. Bu taleplerin bir anlamda siyasal hedefler içerdiğini de görmek gerekir. Döneme ilişkin kaynak ve belgelerde satır aralarında yansıyan gerçekler bunu açık bir şekilde anlatmaktadır. Bu sebeple Hacı Bektaş dergahı, Şah Kalender eylemi sonrası fiilen kapatılmıştır. Anadolu'da ortaya çıkan halk hareketleri ise bir başka zemine kaymıştır; "Celâli isyanları" zeminine...

Bu çalışma, bu kapsamlı ve önemli konuyu çok yönlü ve derinlemesine irdelemekte, sorulamayan sorular ve karanlıkta kalan boyutların yanıtını vermeye çalışmaktadır.