Rûhu'l Beyan Tefsiri 20. Cüz (Ciltli-Şamua) _{Harfi Harfine Tercüme ve Dipnotlarla Şerhi}

Bu kıymetli tefsirin yazarı Şeyh İsmail Hakkı Bursevi Hazretleridir. Büyük keşif ve kerametler sahibi bir velidir. 1650 -1725 yılları arasında yaşamış Bursa'da vefat etmiştir. Her biri ortalama 200 sahife olan 106 kıymetli eserin yazarı büyük bir âlimdir. İsmail Hakkı Hazretleri bu tefsiri yazmasının sebebini şöyle anlatıyor: "Manevi babam Muhyiddin-i Arabi Hazretlerinin yardım ve delaleti ile bir gün rüyamda Rasulullah Efendimiz bana ikramda bulundular. Arkamı sığayıp tatlı bir ifade ile Ümmetim için bir tefsir yaz " diye emir buyurdular. Bunun üzerine Allahü Teala'dan Ve Resulullah Efendimizin ruhaniyetinden yardım isteyerek bu tefsiri yazdım." İsmail Hakkı Bursevi Hazretleri bu kıymetli tefsirini Bursa Ulu cami kürsüsünden cemaate anlatarak 12 senede tamamlamıştır.


Mütercimin Önsözü


Ruhu-l Beyan Tefsirini tercüme etmeyi mukadder ve müyesser kılan rabbime hamdü senalar olsun. Hayatları bizim için ab-ı hayat olan Efendimiz (s.a.v) Hazretlerine ve birer yıldız gibi önümüzü aydınlatan ashabına ve Nuh (as) un gemisi gibi bizleri sahili selamete çıkaran ehl-i beytine selam olsun. Ruhul beyan tefsiri gerçekten ihlas, aşk, vecd ve tasavvuf ehli tarafından büyük bir zevkle heyecan ile okunan bir tefsirdir. Bu kıymetli esere talebeliğimden beri hayranımdır. Bu sebeple 10 cildin tamamını baştan sona iki defa okuma fırsatını buldum. Aslında tefsir okumanın zevki bir başkadır. Bu sebeple arapça tefsirlerden, Ebu's-Suud Tefsirini, Hazin, Beğavi, Semerkandi, Şeyhzade, Elcemel, İbn-i Kesir, Kurtubi tefsirlerini baştan sona okumak imkânı buldum. Ayrıca Fütuhat-ı Mekkiye, Hılyetül Evliya, Camiu Kerametil Evliya, Tabakatül Kübra ve İhya-i Ulumuddin gibi kıymetli tasavvuf ağırlıklı eserleri Arapça larından okumak ta nasip oldu. Türkçe tefsirlerinden Elmalı Tefsirini ve Hulasatül Beyan'ı tamamen okudum. 8 ciltlik İslam âlimleri ansiklopedisini ve 12 ciltlik Evliyalar ansiklopedisini de baştan sona okumak fırsatını buldum. Fakat bütün bunların içinde bana en büyük zevki ve feyzi Ruhu'l Beyan Tefsiri vermiştir. Bu sebeple olsa gerek, bu tefsiri tercüme edip bütün Müslümanların istifade etmelerini arzu ediyor idim. Ruhu'l Beyan tefsiri, sohbet erbabının ve vaizlerin ellerinden düşürmedikleri, çok önemli bir kaynaktır. Bu tefsiri okuduğunuz zaman, gerçekten hayatınız değişecektir. Allah'ın emirlerini ve Resul'ünün sünnetini Allah dostlarının gerçek hallerini yani tasavvufu daha güzel anlayacak ve büyük bir ihlas ve takva ile sahip olacaksınız. İsmail Hakkı Bursevi Hazretleri, bu mübarek tefsirini Arabi ve Farisi lisan ile yazdı. Bu mübarek tefsirinin tam tercümesinin olmaması büyük bir eksiklikti. Bu mübarek tefsirin, eksiksiz tercüme edilmesinin büyük bir ihtiyaca cevap vereceğine inanıyorum.

Tercümede şunlara dikkat ettim:

Ayet meallerini, Elmalı tefsirinden aldım. Metne sadık kaldım. Tefsirin metni ile tercümesini karşılaştırmak ve böylece Arapçalarını ilerletmek isteyenlere imkân sağladım. Tefsirde bulunan her kelimenin manasını yazdım eksik tercüme etmedim. Açıklanması gereken yerlerde parantez açtım. Tercüme ile metni inceleme imkânı hazırladım. Mümkün mertebe konuşulan dil ile yazdım. Tefsirde geçen ayet-i kerimelerin kıraati (okunuş farklılıkları), belagat, nahiv., sarf ve iştikak ilimlerinin ıstılahlarını ilmi dil ile yazdım. Yani fiile yüklem, faile özne demedim. Uydurukça kelimeleri koymadım. Çünkü bu bilgiler, alet ilimlerinden nasibi olanlar içindir. Alet ilimlerinden nasibi olmayanlar, zaten gramer ve edebiyat ile ilgili ıstılahları bilmezler. Eğer uydurukça yazmış olsaydım, her iki sınıfta bu güzel bilgilerden mahrum olacaklardı. Istılahları olduğu gibi bıraktım. Bilhassa tasavvufi ıstılahları değiştirmedim. Ayet-i kerimeleri harekeli koydum. Hadis-i şeriflerdin ve Kibar-ı kelamların Arabi metinlerini yazdım. Hadis-i şeriflere hareke koydum. Hadis-i şeriflerini tahriç ve tahkiklerini yaptım. Tahkik için kaynak kitapların yanı sıra elektronik kitaplardan da yararlandım: Bilhassa El-Muhaddis, Mevsuatü'l-hadis-i şerif, Mektebetü'l- hadis-i şerif, Tetimmetü'l-kitab, Elfiyye, El_fıkhu ve Ulumuha, et-Tefasir, Camiu'l- Meacimu'l-lugah ve her biri yüzlerce cilt kitap içine alan benzeri CD'lerin çok faydasını gördüm. Arabi beyitlerin Arapça ve Türkçelerini; Farisi beyitleri ise sadece tercümelerini koydum. Tercümelerini düzyazı olarak yazdım. Tercümelerde hangi sayfanın nerede bittiğini belirttim. (Mesela; (1/33) demek Ruhul Beyan'ın aslının 1. cildinin 33. sahifesinin tercümesi burada tamam oldu demektir.) Çünkü tefsirin Arapça bir sayfalık metni, Türkçe ortalama üç sayfa kadar tutmaktadır. Böyle olunca Ruhul Beyan tefsirinin Türkçe tercümesi, 30 cilt civarında olacak inşallah. Ruhul beyan tefsirinin tercüme edilmesi için maddi ve manevi desteklerini esirgemeyen, baştan sona yaptığım tercümeyi okuyarak tashih ve redakte eden Sayın Abdülkadir Dedeoğlu'na veya yardımcısı Mustafa Kayan'a sonsuz teşekkürlerimi arz ederim. Bu tercümeye Muhterem Abdülkadir Dedeoğlu'nun teklif ve teşvikleriyle başladım. Benden maddi ve manevi hiçbir desteğini esirgemedi. Allah kendisinden razı olsun. Böyle güzel bir hizmette bulunma vazifesini bana vermeseydi, sadece Ruhul Beyanı okumakla yetinecektim. Onu tercüme etme hizmetinden mahrum kalacaktım. Yine bu tercümemde bana yardımcı olan, Doç. Dr. Sayın Ahmet Bedir, Mehmet Başbuğ, Ahmet Yüncü, Ahmet Duran, M. Cemil Yavuz, Mehmet İlk ve Mehmet Güneş beylere teşekkürlerimi arz ederim. Bu tercümeyi kendilerine borçlu olduğum, saygıdeğer hocalarım, başta Hüseyin Mertek, Mahmut Gürhan, Osman Kurtulmuş ve Yunus Kar hocalarım ve beni okutan bütün hocalarıma sonsuz şükranlarımı arz ederim. Bu tercümeyi hocalarıma borçluyum. Allah bizleri, âlim ve evliyanın şefaatinden mahrum etmesin. Tercümeyi kusursuz yaptığım iddiasında değilim. Kusursuz kitap Yüce Allah'ın kitabıdır. Kusurlarımı bulup bana söyleyen herkese minnettar kalırım. Bütün hata ve kusurlar benden, bütün güzellikler ve muvaffakiyet Allahu Teâlâ'dandır.