Psikolojik Tefsîrde Yöntem ve Problemler

Tefsir usûlünün yani Kur'an'ı anlama yöntemlerinin sistemleşmesi, Hz. Peygamberle birlikte
başlamış ve günümüze kadar gelişme kaydederek hem içerik hem de ilâhî mesajı doğru
anlamadaki arayışlar yönünden zenginleşmiştir. Kur'an tefsirinin genel anlama usûlünün /
yöntemlerinin yanında, tefsirdeki yönelim tarzına göre özel anlama usulleri de geliştirmek
mümkündür. Bu araştırma, Kur'an'a psikolojik yönelişe uygun olarak geliştirilen tefsir usûlünü
yani Kur'an'ın anlama yöntemini konu edinmektedir. Bu nedenle de "psikolojik tefsirde ilke ve
yöntemler" unvanını taşımaktadır.
Psikolojik tefsirde usûl, iki boyutta incelenebilir. Birinci boyut, psikolojik tefsirde kaynak
kullanımını, ikinci boyut ise psikolojik tefsire özgü anlama yöntemleridir. Bu araştırmada sadece
psikolojik tefsirin uygulama sürecinde uyulması önerilen her türlü ilke ve yöntem ortaya
konulmuştur. Psikolojik tefsire kaynaklık eden bilgi kaynakları bu başlık -psikolojik tefsirde
yöntemler- altında ele alınmamıştır.
Bu araştırmada psikolojik tefsirin problemleri iki ana başlık altında sunulacaktır. Bunların
birincisi, Kur'an psikolojisiyle psikoloji bilimi arasındaki farkların ortaya konulmasıdır. İkinci
problem ise psikolojik tefsirin / Kur'an psikolojisi çalışmalarının eleştiri konusu olabilecek
noktalarının tespitidir. Tefsir disiplininde eleştiri geleneği erken dönemlerde başlamıştır. Rivâyet ve dirâyet tefsirlerinin eleştirileriyle başlayan tefsirde tenkit geleneği, gelişen bütün tefsir ekolleri
için de geçerli olmuştur. Çağdaş bir tefsir ekolü hüviyeti kazanma istidadında olan psikolojik
tefsir de bu eleştirilerden payına düşeni alacaktır.