Osmanlı Edebiyatı Numûneleri, Mehmed Celâl

Kitap dokuz bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında yazar Osmanlı edebiyatı hakkında kendi
kanaatlerini de içeren genel bir değerlendirme yapmakta, ardından edebiyat başlıklı ikinci
kısımda üsluba dair terimleri tanımlamakta, edebî sanatları açıklamaktadır. Üçüncü kısımda
ağırlıklı olarak roman ve çeşitlerine yer vermekle birlikte diğer nesir türlerini de
tanıtmaktadır. Aksâm-ı Eş'âr başlıklı dördüncü kısımda ise şiir türüne ait nazım biçimleri ve
türleri ile ilgili bilgi vermektedir. Osmanlı aruzuna ayırdığı beşinci kısımda aruz çeşitlerini
örneklerle aktarmaktadır. Antolojik karakter gösteren altıncı, yedinci ve sekizinci bölümlerde
sırasıyla ünlü şahıslara ait hikmetli sözlerden yapılmış bir seçme ile daha çok Tanzimat
dönemi sanatçılarının şiirlerinden ve nesirlerinden örnekler yer almaktadır. Dokuzuncu ve
son bölümde ise bazı divan şairlerinin ve az sayıda çağdaşı edebiyatçının biyografileri ve
şiirlerinden örnekler bulunmaktadır.
Eser, bir hayli antolojik malzeme içerse de yukarıda içeriğiyle ilgili verilen bilgilerden de
anlaşılacağı üzere edebiyat bilgi ve teorisi ve tarihine dair de birçok bilgi barındırmaktadır. Bu
haliyle eser bir antoloji olmanın yanı sıra bir ders kitabı özelliği de göstermektedir.
Günümüzde eğitim fakültelerinde okutulan Edebiyat Bilgi ve Kuramları başlıklı dersin
müfredatına benzer bir içeriğe sahip olan eser ayrıca okuyucusuna biyografik bilgi de
sunmaktadır.