Osmanlı Dönemi Tahvil ve Hisse Senetleri _{Ottoman Securities}

Hazırladığımız kitap dört bölümden oluşmaktadır. Giriş mahiyetindeki birinci bölümde, Osmanlı Devleti'nde Avrupa şirket hukukunun gelişimi; ikinci bölümde, bu hukuka uygun olarak kurulan yerli ve yabancı şirketlerin çıkardıkları tahvil ve hisse senetleri; üçüncü bölümde Osmanlı Devleti'nin iç ve dış borçlanmalarına ait tahviller, dördüncü bölümde ise değerli kağıt koleksiyonunda bulunan Osmanlı dönemine ait diğer hisse senedi ve tahviller ele alınmaktadır. İkinci bölümde incelenen şirket tahvil ve hisse senetleri ile üçüncü bölümünde ele alınan devlet tahvilleri için ayrı ayrı şablonlar düzenlendi. Bazen bu şablonlar üzerinde, şirketin veya borçlanmanın özel durumuna göre kımi değişiklikler yapıldı. Her şirket veya devlet borçlanması ile ilgili bahsin sonunda, konu hakkında kısa bir bibliyografya verildi. Bundan amaç, şirket veya borçlanma hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyen okuyuculara ilk etapta başvuracakları kaynakları işaret etmektir. Belgelerden yapılan alıntılarda, ifadeleri daha anlaşılır hale getirmek için, orijinal metne yapılan müdahaleler köşeli parantez [ ] ile gösterildi. Çalışma esnasında, bazı belgelerde geçen Hicri ve Rumi tarihlerin birbirleriyle çeliştiği görüldü. Böyle durumlarda, Rumi tarihleri esas alındı.

Araştırmanın yöntemiyle ilgili olarak belirtilmesi gereken diğer önemli bir husus da, şirketlerin veya devletin çıkardığı hisse senedi ve tahvillerin, şirket ve borçlanmaların yer aldığı ikinci ve üçüncü bölümler için önemli bir başvuru kaynağı olduğudur. Bu hüküm, özellikle devletin çıkardığı borçlanma tahvilleri için geçerlidir. Yeterli kaynağın ve literatürün olmadığı durumlarda, tahviller veya hisse senetleri sayfa sonlarında verilen kısa bibliyografyada gösterildi. Aksi durumda bu kaynaklardan alınan bilgiler zikredilmedi. Şunu da hemen belirtmeliyiz ki, araştırıcılar bu kaynakları son derece dikkatli kullanmalıdır. Zira, söz konusu tahvil veya hisse senetlerinin üzerinde irade tarihlerinde bazı yanlışlıklar mevcuttur. Dolayısıyla bunlar mutlaka diğer belgelerin ışığında değerlendirilmelidir. Böyle çelişik durumlarda, hisse senedi veya tahvil metni değil, arşiv vesikaları esas alındı.