Osmanlı Dönemi Arap Şairlerinden Mencek Paşa ve Şiirleri

Osmanlıların Arap coğrafyasına hakimiyetiyle başlayan Arap edebiyatında Osmanlı
dönemi, edebiyat tarihçilerinin çoğunluğuna göre Arap edebiyatının çöküş dönemi
kabul edilmiştir. Bu görüşü savunan edebiyatçılara göre Türklerin bu topraklardaki
hakimiyeti sonucu Arap dili gerilemiş, önceki dönemlerde verilen görkemli edebî
ürünler yerini, sığ ve edebî değerden yoksun manzum ve mensur yapıtlara
bırakmıştır. Temelde siyasi sebeplere dayanan ve edebiyat eleştirmenlerinin çoğunun
adeta bir amentü gibi yinelediği bu önkabul, son derece yanlı ve gerçeği yansıtmayan
bir görüştür. Zira diğer dönemlere dair yapılan araştırmaların ve çalışmaların yanında
bu dönem hakkında yazılan eserler sayı ve derinlik bakımından oldukça yetersizdir.
Bu durum Arap edebiyatında Osmanlı döneminin hakkıyla anlaşılmamasına ve bu
döneme dair olumsuz düşüncelerin yaygınlaşmasına neden olmuştur.
Elinizdeki kitap, XI. / XVII. yüzyıl Osmanlı döneminde Dimaşk'ta yaşamış bir Arap
şair olan Mencek Paşa'nın hayatını ve şiirlerini konu edinmektedir. Aristokrat bir
aileden gelen Mencek Paşa'nın şiirleri, döneminde yaşanan siyasi, sosyal ve kültürel
gelişmelere ışık tutan önemli veriler ihtiva etmektedir. İfadelerin Arapça kaidelerine
uygunluğu, fesahat kusurlarından uzak oluşu ve belagat yönünden kuvveti bu
dönemde yetişen şairlerin de Arap edebiyatı tarihinin farklı evrelerinde yaşamış
şairler kadar kuvvetli olabileceğini gösteren önemli bir kanıttır. Bu çalışma, Osmanlı
dönemi Arap edebiyatının önyargıdan uzak ve doğru bir şekilde anlaşılmasını
sağlayacak bir bakış açısı kazandırma amacıyla kaleme alınmıştır.