Nasreddin Hoca

Nasreddin Hoca'yı böyle bilmezdik. Bu cümle, ufkumuzda, biz Hoca'yı böyle istemiyoruz'un bir çevirişi olarak belirdi aslında. Karagöz metinlerinde olduğu gibi ayıklanmış, aklanıp paklanmış, bu yoldan yükü atılmış bir corpus'te uzlaşılmasıydı amaç; aşırılık fazlalıkta, halk kaynaklı bir bilgeliğin halkı korumak, ola ki kendinden korumak için törpülenmesiydi hedeflenen. Boratav'ın ulaştığı elyazmalarına şüpheyle bakanlar gördüm, duydum. Tersine, kök kültürün açığa çıkarılmış bu boyutundan gönenç duymak gerekmez miydi' Yakası açılmadık Carmina Burana şarkılarının, Villon'un ağzı bozuk şiirlerinin, Gargantua'da patlayan şen bilim dilinin bir karşılığının bu topraklarda da duyulmuş, yayılmış olduğunu öğrenmekten bir gurur payı çıkaramaz mıydık' Olduysa bile, akıl erdirilmesi güç bir suskunluk eşliğinde olmuş olmalı: Boratav'ın Nasreddin Hoca'sıyla ilgili, on yıl içinde dişe dokunur bir yorum, bir çözümleme-değerlendirme girişimine rastlamadım. ... Nasreddin Hoca: Zaman zaman ne kadar çağdışı kaldığımızı gösteren çağdaşımız değil midir' ... Boratav'ın Nasreddin Hoca'sı, kültür birikimimizin bir avuç temel, kaynak metni içindeki yerinden bakıyor: Biz onu görebilecek miyiz, göz göze duracak yürekliliği gösterebilecek miyiz bu karşılaşmadan kazanımlı çıkıp çıkmamak hâlâ elimizde.