Mizancı Murad Bey'in 2. Meşrutiyet Dönemi Hatıraları

II.Meşrutiyet dönemi tarihimizin gerek kahramanları ve gereksede doğurduğu sonuçları bakımından çok tartışılan mevzulardan biridir. Özellikle harekeetin siyasi mahiyeti Cumhuriyet sonrası politikalarla da paralel ele alınacak kadar önemli görülmüştür. Dolayısıyla bu devirle ilgili hatıratlar tarihe ışık tutması , tarfları ve hadiseleri netleştirmesi bakımından ciddiyetle değerlendirilmesi ve karşılaştırılması gereken eserlersir. II. Meşrutiyet yılların aktif ve ön planda görünen şahsiyetlerinden biri de MİZANCI MURAT BEY (1854 - 1917 ) dir. İlk döneminde hızlı bir jön - Türk olan Murat Bey daha sonrası II.Abdülhamid Han tarafında yer almış ve önemli vazifelerde bulunmuştur. Memleket mes'elelerine yeni yorum ve önerilerde bulunan İslam Birliği ve milli kalkınma ve bütünleşme konularında hassasiyetle duran bu idealist ve aksiyoner "misyon adamı " gazeteci, tarihci, romancı kimliği kadar tenkit edebiyatımızın ilklerinden biri olmasıylada dikkat çekicidir. Fikri ve idealist muhtevasıyla edbiyat tarihimizde yankı uyandıran "turfanda mı(Mansur Bey)" romanın mü'ellifi Mizancı Murat Bey'in II. Meşrutiyet dönemi ile ilgili hatıratı tarih içindeki net konnnumu ve renkliliği itibarı ile büyük ehemmiyet arzetmektedir. Tahkiye tarzı, mekan ve şahıs tasvirleri, diyaloglar ve psikolejik tahliller gibi siyasi hatırat kitaplarında rastlanmıyacak özellikleri ihtiva eden siyasi hatıratı şu üç kitaptan oluşmaktadır. 1- Hürriyet Vadisinde Bir Pençe-i İstibdat (1910) 2- Enkaz-ı İstibdad İçinde Züğürden Tesellisi (1913) 3- Tatlı Emeller, Acı Hakikatler (1914) II. Meşrutiyet ve sonrasındaki dönemlerle ilgili tartışmalara yeni bir boyut getirecek olan, değerli araştırmacı Celili Eren Ökten Argıt hanımefendi'nin latin harflerine çevirdiği bu üç eseri tek bir cilt içinde toplayan Marifet Yayınları tarihi bir vazifeyi ifa etmenin ve geçmiş in günışığına çıkmamış noktalarına bir fener yakmanın şuuru ve kıvancı içindedir.