Mirjaoip Duwlatov'un Türkçe - Rusça Sözlüğü : Türk Tili

Mirjaqıp Duwlatov, yirminci yüzyıl başındaki Kazak edebiyatının zirve
şahsiyetlerinden biridir. Kazak edebiyatında ilk roman olan Baqıtsız Jamal'ı, yayımlandıktan
hemen sonra büyük şöhret kazanan Oyan, Qazaq! şiir kitabını, Balqiya isimli tiyatro eserini
kaleme almasının yanında okul kitapları ve pek çok gazete yazısı da yazmıştır.
Duwlatov, milliyetçi kişiliği ile tanınır. İşte bu yüzdendir ki dönemin Rus yönetimi
onu rahat bırakmamış, ömrünün uzun bir kısmı hapiste ve sürgünde geçmiş, serbest olduğu
dönemlerde de daima takip edilmiştir. Duwlatov'un milliyetçiliği kuru, içi boş bir
milliyetçilik değildir. O, Kazak çocuklarının okuyacağı matematik kitabındaki problemlerde
bile Kazak kültürü olmasını savunan bir aydın, Oyan, Qazaq! şiir kitabının gelirini açlık ve
kıtlık ile mücadele eden Kırgız kardeşlerine bağışlamak isteyen bir yardımsever, Edirne'nin
1913'te Bulgarlar tarafından işgal edilmesinin acısını iliklerine kadar hisseden bir Türkiye
sevdalısıdır. Gazete yazılarında ve hikâyelerinde kullandığı Türik Balası (Türk Evladı) ismi,
belki de bu milliyetçiliğin en güzel sembolüdür. İşte elinizdeki eser, esir kampında bir 'ortak
Türk dili' düşü gören Duwlatov'un Türkçe-Rusça sözlüğüdür.
Duwlatov, esir kampında Türk dili konuşan soydaşlarının Rusça bilmedikleri için
ezilmesine göz yummamış, hem onları ortak bir Türk dilinde birleştirmek hem de onlara
Rusça öğretmek için bu sözlüğü kaleme almıştır. Yani Duwlatov, esir iken dahi soydaşlarını
düşünmüş, onların eziyet çekmesine gönlü razı olmamıştır. Bu eserden sonra esir kampındaki
Türkler, bir nebze de olsa rahatlamış ve kamp yönetimi dili bahane ederek bu insanlara eziyet
etme fırsatını bulamamıştır.
Duwlatov'un bu önemli eserini, sözlüğünü yazdığı dilin yaşadığı topraklarda
yayımlıyor olmanın mutluluğu var içimizde. Eserin Türklük bilimine hayırlı olmasını
diliyoruz. Duwlatov'un ve onun şahsında bütün Alaş önderlerinin ruhları şad, mekânları
cennet olsun.