Melamet Risaleleri _{Bayrami Melamiliği'ne Dair}

Tasavvufun tarikatlar seklinde örgütlenmeye basladıgı 12. yüzyıldan itibaren Naksbendiyye, Kübreviyye ve Mevleviyye olmak üzere büyük tarikatları etkileyen Melâmet düsüncesi, özellikle 14. yüzyılda Hacı Bayram Velî tarafında kurulan Bayrâmiyye tarîkatı içinde yeniden ortaya çıkmıs ve bir müddet sonra Istanbul'un gündelik hayatında yerini alarak Osmanlı dönemi tasavvufunu derinden etkileyen en önemli ekollerden biri hâline gelmistir. Kısa zamanda önemli bir taraftar kitlesi kazanan Bayrâmî Melâmîleri, kendilerine mahsus bir takım uygulama ve inançlar nedeniyle gerek ilmiye sınıfı, gerek idarî sınıf, gerekse sûfîler tarafından elestirilmis, taraftarları gibi aleyhtarları da hemen olusuvermistir.Diger tarikatlardan farklı olarak tekke ve dergâhlarının bulunmaması, ehl-i beyt sevgisine yaptıkları vurgu dikkati çekmis; kendilerini itikâdî ve fıkhî hiçbir mezhebe baglı görmemeleri, ser'î cezaları kendi aralarında uygulamaları ve sathiye türünden söz söylemeleri gibi meselelerden dolayı devlet tarafından üzerlerine gidilmis, seyhleri ve dervisleri kovusturmaya ugramıs, hapsedilmis, sürgüne gönderilmis, hatta idam edilmiştir.Osmanlı İmparatorluğu kurulusundan itibaren tasavvuf ve tarikatlara karsı yakın alâka duymus ve bu müesseseleri maddî ve manevî yönden desteklemis olmakla birlikte Bayrâmî Melâmî kutuplarının, bu alâkanın en ileri boyutlara ulastıgı Kânûnî Sultan Süleyman devri ile sonraki dönemlerde idam edildikleri bilinmektedir. Osmanlı Devleti serîat çerçevesi dısına çıktığını düşündüğü çevreleri, ulemâ ve mesâyıh ayrımı yapmaksızın cezalandırmaktan kaçınmamıstır. Idam edilen Bayrâmî Melâmî kutupları da, seriata aykırı bazı sözler söyledikleri için cezaya çarptırılmıslardır. Bayrâmî Melâmîlerini konu edinen bu çalısma 15. yüzyıldan itibaren gelenek ve görenekleri, prensipleri ve inançları kitaplara aktarılmaya baslanan Bayrâmî Melâmîligi'ne dâir yazılmıs belli baslı lehte veya aleyhteki risâleleri okuyucuya sunmaktadır.