Mantığa Giriş

İbn Sînâ´nın Şifa projesi, Mantık kitaplarının ilki olan ´Mantığa Giriş, Medhal´ kitabıyla devam ediyor! İslam Felsefesi Klasikleri serisine özgü parelel metinler şeklinde yayınladığımız bu eser, Mantık ilimlerine giriş niteliğinde olan ´İsagoji´ geleneğinin İbn Sînâ´daki kendine has örneği olması açısından da dikkat çekici! Bu kitapla birlikte dokuz kitaptan oluşan mantık bilimleri bölümü de yayınlanmaya başlamış oldu. Klasik mantığa çok güzel bir giriş niteliği taşıyan eserin Şifa külliyatının da ilk kitabı olması, kitaba ayrıca bir değer katıyor! Şifa külliyatı İbn Sînâ´nın kendisinden önceki meşşai felsefe okulunun geleneklerini dikkate alarak yazdığı bir eserdir. Bu nedenle Porfiryus tarafından Aristoteles´in Kategoriler kitabına giriş olarak yazılan ve o­ndan sonra gelenek haline gelen İsagoji yazımını devam ettirmiştir. İsagoji Yunanca´da ´Giriş´ anlamına gelir ve Arapça´ya yine aynı anlama gelen ´Medhal´ kelimesiyle çevrilmiştir. Porfiryus, Aristoteles´in başta Topika (Cedel) ve Metafizik olmak üzere çeşitli eserlerinde yaptığı açıklamalardan hareketle cins, tür, fasıl, hâssa ve genel arazdan ibaret beş tümeli incelemiş ve böylece beş tümelin müstakil olarak incelendiği bir metin oluşturmuştur. Porfiryus´tan sonra beş tümelin müstakil bir kitapta incelenmesi gelenek haline gelmiş ve Porfiryus´un metni üzerine çeşitli şerhler yazılmıştır. İbn Sînâ da Şifa külliyatına ve mantık ilimlerine başlangıç niteliği taşıyan Mantığa Giriş isimli bu eseri söz konusu İsagoji geleneğini dikkate alarak yazmıştır. Her ne kadar İbn Sînâ´dan önce Farabi müstakil bir ´Medhal´ metni yazmışsa da bu eser çok kısa ve özettir. Porfiryus ve Farabi´nin İsagoji metinleriyle karşılaştırıldığında İbn Sînâ´nın bu eserinin ayırıcı özelliği olarak, o­nun hem hacim hem de içerik bakımından daha kapsamlı oluşu gösterilebilir.