Libya

Abdülvahid Efendi, Sultan II. Abdülhamid tarafından bugünkü Libya topraklarına
gönderilmiş bir Osmanlı subayıdır. Osmanlı Devleti, içeride büyük ekonomik
krizler, siyasi çalkantılar ve milliyetçilik isyanlarıyla boğuşurken, dışarıda da Rus
saldırıları ile İngilizler ve Fransızlar gibi sömürgeci güçlere karşı amansız bir
mücadele veriyordu. Millî birliğini oldukça geç sayılabilecek bir tarih olan 1870
yılında tamamlayabilen İtalya da gözlerini çok yakın bir yer olan Libya
topraklarına dikmişti. Öte yandan 1881'de Tunus'un Fransızlar, 1882'de de
Mısır'ın İngilizler tarafından işgalinden sonra Trablusgarp eyaleti Osmanlı Devleti
için daha da ehemmiyetli bir yer hâline gelmişti. Osmanlılar, hâlihazırda devletin
bir parçası olarak mevcudiyetini devam ettiren Trablusgarp eyaleti hakkında
bölgede görev yapan devlet yetkilileri sayesinde bilgi toplamaya devam ediyor,
buradan gelen raporlarla merkezden oldukça uzak olan bu topraklardaki varlığını
sürdürmeye çalışıyordu.
Libya'da merkeze bilgi akışı sağlayan isimlerden birisi de değişik aralıklarla
bölgede görev yapan Binbaşı Abdülvahid Efendi'dir. On yılı aşkın bir süre
Trablusgarp ve Bingazi çevresinde resmî vazifeli olarak bulunan Abdülvahid'in
kaleminden dökülen bilgiler bölgeye yönelik stratejiler açısından son derece
önemlidir. O, 1870-1881 yılları arasında topladığı bilgileri bir rapor hâline getirip
bizzat hazırladığı harita ile birlikte zamanın padişahı Sultan II. Abdülhamid Han'a
takdim etmiştir.
Binbaşı Abdülvahid'in Libya'da görev yaptığı zaman diliminde Osmanlı Devleti
zor günler geçiriyordu. O, sanki hiçbir sorun yokmuş gibi tamamen kendi
vazifesine odaklanmış, Libya'nın muhtemel işgallere karşı savunulabilmesi için
neler yapılabileceğini bütün detayları ile ortaya koymuştur. Buradaki görevini
hakkıyla yerine getiren bu Osmanlı subayı tarihteki eşsiz yerini almıştır. Raporu
Libya'nın yakın geçmişine ışık tuttuğu gibi Libya halkının bugün yaşadığı
sorunların kökeni hakkında da kıymetli veriler sunmaktadır. Rapor sahibi Binbaşı
Abdülvahid'in ruhu şad olsun!