Kürt Uygarlığında Alevilik

Kürt halkı silah zoruyla kendi dini olan Zerdüştlükten alıkonunca, cami karşısında dergah ve tekkeleri yarattı. Zenginlik düşüncesine karşıda ´Bir´sellik-Tasavvuf-yolundan giderek; ´Bir lokma, bir hırka´ düşüncesiyle dervişlik kurumunu ortaya koydu. Başta tasavvuf olmak üzere mezhep ve tarikatların ortaya çıkması ganimetçilik ve kölelik kurumlarına karşı bir tepki sonucu mümkün olmuştur. Kürtler eski geleneklerinin verilerinden yola çıkarak kölelik, yağma ve talan kurumu olan Hilafet´e karşı dergah ve tekkelerde örgütlenerek Araplara karşı koymuşlardır. Kürt Aleviliği cami kurumundaki hoca, müezzin, kayyum gibi din adamlarının karşısında, tekke ve dergahlarda Erenler, Pirler, Dedeler, Babalar, Zakirler, Ozanlar gibi coşkun ve cezbe erlerini yarattı. Camilerde okunan yerine dergah ve tekkelerde deyişlere, nefeslere, düvazi imamlara, mersiyelere, naatlara, zülfikarnamelere, miraçnamelere yer verildi. Bilindiği gibi bunların hiçbiri Müslüman´lıkta yoktu.