Kişiliğin Doğası

Modern toplumu betimlemek üzere kullanılan en önemli terimlerden biri de "kitle toplumu" terimidir. Geçen yüzyılın sonlarından itibaren, toplumun kitlesel boyutu ve bunun bireysel kişilikler üzerindeki etkileri sosyolojik ve felsefi tartışmaların önemli konularından olmuştur. Kitle toplumunda varlığı sorunsallaştıkça, kişiliğin nasıl bir şey olduğu ve kaynağının ne olduğu soruldu. Soruların daha can alıcı olanı, bir bakıma özne tartışmasına eşlik eden ve kişiliğin mümkün olup olmadığını sorunsallaştıranıydı. Aydınlanma'da içkin modernlik tasarımının odağında Socrates'in "kendini bilme"si; Descartes'in Cogito'su; Kant'ın ahlak metafiziğinde tamamına eren egemen özne tasarımının olduğu gözününde bulundurulduğuda, kişiliğin doğasına ilişkin tartışmaların modernliğin odağında olduğu görülecektir. Kişiliğin Doğası'nda, Veli Urhan, genelde bu tartışmaların odağında şekillenmiş olan personelizmi ele almakta; özelde de Fransız personalizminin önemli filozoflarından Renouvier, Mounier ve Nedoncelle'in, insan ve Tanrı'nın kişiliği hakkındaki düşüncelerini, ilişki kavramını (insanın kendisiyle, doğayla, başka insanlarla ve Tanrı'yla ilişkisi) odağa alarak tartışmaktadır. Fransız personalizmini, 19. yüzyılın Sokratik devrimi diye anılabilecek olan ve insanların kişiliksizleşmesine yol açan bütün modern güçlere karşı açılmış bir savaş olarak nnitelendiren Mounier'e göre, bu savaşın birinci cephesi, dünyanın keşfedilmesi ve işletilmesiyle sersemlemiş olan modern insanı, Kierkegard'la, yeniden öznelliğinin ve özgürlüğünün bilincine varmaya çağırırken; ikinci cephesi, Marx'la, maddi koşullarına eklenmiş sosyal kuruluşların insanı içine sürüklediği aldanmaları ortaya dökmekte, ve ona kaderinin yalnızca kalbinde değil ellerinde bulunduğunu anımsatmaktadır.