John Stuart Mill _{Parlamento Reformu Üzerine Düşünceler}

Parlamento Reformu Üzerine Duşunceler (Thoughts on Parliamentary Reform), Britanya İmparatorluğu Başbakanı Lord George Hamilton-Gordon Aberdeen'in (1784-1860), 16 Subat 1854'te İngiliz halkının temsiliyet hakkını duzenleyen yasaların iyileştirilmesine dair parlamentoya sunduğu reform tasarısına, John Stuart Mill (1806-1873) tarafından cevaben yazılmış notlardan oluşmaktadır.Bu kuçuk kitapçıkta Mill, ilçe seçim bölgelerinin birleştirilmesi planı, genel seçimlere katılacak adayların seçimlerdeki propaganda masraflarının nasıl karşılanacağı meselesi, evrensel (ya da genel) oy hakkı, kumulatif oy hakkı, çoğul oy hakkı ve nihayet gizli oy hakkı gibi demokrasinin kuramsal gelişimi içinde halen ilgi çekici konuma sahip birçok konuyu ele almıştır.Mill bu çalışmasında sadece reel politik konulara değinmekle yetinmemiş, aynı zamanda toplumsal ilerleme gibi bir idealin olanağı uzerine bir tartışmaya da girişmiştir. Bir yandan ilerlemenin tek yolunun, istence dayalı bir yönetimden, yasalara dayalı bir yönetime yukselmek olduğunu ifade ederek modern devlet ve burokrasi aygıtının önemine ilişkin mesajlar verirken; diğer yandan da toplumsal ilerlemede yeterince mesafe kat edememiş toplumların hangi adımları atmaları gerektiği konusunu gundeme taşımıştır.Gerek İngiliz parlamenter geleneğinin ne tur tarihsel ve kuramsal tartışmalarla boğuşup, hangi aşamalardan geçerek gunumuze ulaştığını anlayabilmek; gerekse demokrasi tecrubesinin fiili yansımalarını kavramak açısından oldukça kritik bir değer taşıyan bu kitapçık, Mill'in kişisel gelişiminin gözlemlenmesi açısından da ayrı bir önem taşımaktadır.