İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları ile İlişkilerinin Yönetimi

Stok Kodu:
9786053770855
Boyut:
14-20
Sayfa Sayısı:
249
Basım Yeri:
Ankara
Baskı:
1
Basım Tarihi:
2010-12
Kapak Türü:
Kuşe
Kağıt Türü:
2.Hamur
Dili:
Türkçe
%20 indirimli
3.61
2.89
9786053770855
118850
İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları ile İlişkilerinin Yönetimi
İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları ile İlişkilerinin Yönetimi
2.889
Aka­de­mik ya­şa­mın ilk ev­re­le­rin­de ge­nel­lik­le ya­ban­cı ya­zın­da gö­rü­len, be­ğe­ni­len bir ça­lış­ma se­çi­lir ya da aca­ba bu ko­nu biz­de na­sıl­dır gi­bi aka­de­mik bir me­rak­la ça­lış­ma ko­nu­su be­lir­le­nir. Ba­zen bu yön­tem ya­ban­cı bir ça­lış­ma­nın di­li­mi­ze çev­ril­miş ver­si­yo­nu ol­mak­tan ile­ri­ye gi­de­mez. Ba­zen ise sağ­lam ku­ram­sal te­mel­le­re da­ya­lı öz­gün bir ese­re dö­nü­şe­bi­lir. Za­man için­de araş­tır­ma­cı ko­nu bul­ma gi­bi bir so­run­dan kur­tu­lur. Za­ten il­gi ala­nı için­de ol­du­ğu ka­da­rıy­la aka­de­mik âle­min ajan­da­sı­nın far­kın­da­dır; bu kap­sam­da ko­nu bul­ma ye­ri­ne bir araş­tır­ma prob­le­mi for­mü­le ede­rek yo­la çı­kar. An­cak araş­tır­ma­cı­nın bir baş­ka kı­la­vu­zu da­ha var­dır: Göz­lem. Karl We­ickin (1995) ta­bi­riy­le semp­tom lar araş­tır­ma­cı­ya ışık tu­ta­bi­lir. Ya­ni araş­tır­ma­cı ba­zen Ni­çin (Whet­ten,1989) so­ru­suy­la baş­la­yıp ku­ram­sal ar­ka pla­nı­nı bil­me­di­ği bir dav­ra­nı­şı ör­güt, grup ve­ya bi­rey dü­ze­yin­de göz­le­ye­rek sa­ha­dan ku­ra­ma gi­de­bi­lir. Hat­ta ku­ra­mın göz­le­mi açık­la­mak­ta ki­fa­yet­siz kal­dı­ğı­nı his­set­ti­ği du­rum­lar­da ba­zen di­sip­li­ne edil­miş ve mev­cut ya­zı­na gö­re ka­bul edi­le­bi­lir bir sap­ma da­hi­lin­de (Sut­ton ve Staw, 1995); ya­ni, or­to­dok­si­den de çok uzak­laş­ma­dan ko­nu­yu te­ori­ze et­me­ye da kal­kı­şa­bi­lir. İş­let­me bi­li­mi­nin bi­raz doğa bi­lim­le­ri­ne ben­ze­yen, göz­le gö­rü­lür, el­le tu­tu­lur so­mut bir ya­nı­nın da ol­ma­sı bi­ze bu fır­sa­tı sun­mak­ta. 2001 yı­lın­da iş­let­me­le­rin sos­yal so­rum­lu­luk­la­rı üze­ri­ne ça­lış­ma­ya baş­la­mam göz­lem­den ku­ra­ma git­me­ye ça­ba­la­ma ro­ta­sı­nı ta­kip et­miş­tir. Ön­ce pa­ra­dig­ma öz­rü ne­de­niy­le iş­let­me­le­rin sos­yal so­rum­lu­luk­la­rı na­sıl öl­çü­lü­yor, iş­let­me­ler bu bağ­lam­da ne­ler ya­pı­yor, an­ket mi yap­sam, ör­nek­le­mi ne ol­ma­lı so­ru­la­rı ile baş­la­mış­tır bu yol­cu­luk.. Epey bir öl­çek ge­liş­tir­me atak­la­rı­na pa­ra­lel ola­rak il­gi­li ya­zı­nı da an­la­ma­ya ça­lı­şır­ken ön­ce bi­raz yü­ze­yel ve sa­mi­mi­ye­ti şüp­he gö­tü­ren bir şey­ler çık­tı kar­şı­ma.. San­ki çor­ba­sı­nı dö­ken ço­cu­ğa çor­ba­nın dö­kül­me­den içi­le­ce­ği öğ­re­ten bir sos­yal ger­çek­lik in­şa edi­li­yor (Ber­ger&Luck­mann:1966) gi­bi gel­miş­ti. He­men ör­güt ku­ra­mı­nın uza­ğın­da bi­lim olur mu baş­lık­lı bir bil­di­ri ha­zır­la­ya­rak Bu­si­ness&So­ci­ety der­gi­si­nin 5 yı­lı­nı ta­ra­ma­ya kal­kış­tım. Za­ten on­la­rın bir kıs­mı da Ey CSR cı Bey­ler/Ha­nım­lar, 1980le­re ka­dar ak­lı­nız ne­re­dey­di Siz de bi­zim­le ay­nı or­ma­na mı ba­kı­yor­su­nuz gi­bi po­le­mik vur­gu­lu baş­lık­lar­la ya­yın­lan­mış­tı. Ama de­ta­ya gir­dik­çe ör­güt ku­ra­mı­nın pek de uza­ğın­da olun­ma­dı­ğı­nı ör­güt­le­rin güç­ler ko­alis­yo­nu ol­du­ğu nok­ta­sın­dan yo­la çı­kı­lıp ör­güt­ler ni­çin ve na­sıl sos­yal so­rum­lu dav­ra­nış gös­te­ri­yor, ku­rum­sal di­na­mik­ler mi bu dav­ra­nı­şı yön­len­di­ri­yor, kay­nak­la­ra ulaş­mak için baş­ka se­çe­nek­le­ri mi yok da böy­le dav­ra­nı­yor­lar, ör­güt ile pay­daş­la­rı­nın oluş­tur­du­ğu ağ için­de güç iliş­ki­le­ri na­sıl şe­kil­le­ni­yor gi­bi so­ru­la­ra ce­vap aran­dı­ğı­nı gör­mek müm­kün ol­du. Yi­ne ba­şa dön­müş­tüm, dört iş­le­mi iç­sel­leş­tir­me­den na­sıl ki ma­te­ma­tik prob­le­mi ya­za­maz­sak, araş­tır­ma prob­le­mi ya­za­cak ka­dar ör­güt ku­ra­mı­na ha­kim ol­ma­dan da bir fe­no­me­ni in­ce­le­mek müm­kün de­ğil­di.. Göz­lem sa­de­ce ye­re dü­şen el­ma­nın ni­ye düş­tü­ğü­nü an­la­ma­ya araş­tır­ma­cı­yı sevk edi­yor. Ama prob­le­min han­gi ku­ram­sal düz­lem­de ele alı­na­ca­ğı­nı bil­me­den an­cak ne­dir bu soy­sal so­rum­lu­luk fur­ya­sı so­ru­su­nu yö­nelt­mek müm­kün olu­yor ki bu da araş­tır­ma in­şa­sı için yet­mi­yor. . Bir de hak­sız ba­ka­lım ne­ler yap­mış­lar, ne­ler yaz­mış­lar gi­bi bir ins­pek­tör ro­lü se­çi­lin­ce öğ­ren­me ge­ci­ki­yor Ya­ni sos­yal bi­lim­ler­de göz­lem, tek ba­şı­na bir araş­tır­ma ta­sa­rı­mı için ki­fa­yet­siz ka­lı­yor. Bu ki­tap be­nim iş­let­me­le­rin sos­yal so­rum­lu­luk­la­rı­na da­ir bu­gü­ne de­ğin oku­yup an­la­dı­ğı­mın Kun­danın (1992) ta­bi­riy­le mü­hen­dis­lik ver­si­yo­nu­dur. Bir de sa­nı­rım fel­se­fi ver­si­yo­nu­nun ya­zıl­ma­sı ge­rek, fel­se­fe­ci­ler ta­ra­fın­dan Bu ki­ta­bın ya­za­ra gö­re öz­gün olan ya­nı sos­yal so­rum­lu­luk fe­no­me­ni­nin aka­de­mik bir me­rak­la na­sıl in­ce­le­ne­bi­le­ce­ği­ni; ya­ni, ör­gü­tün ne­den ve na­sıl bu şe­kil­de dav­ran­dı­ğı­nı ve so­nuç­ta ne ol­du­ğu­nu tar­tış­ma­ya ça­ba­la­ma­sı­dır. Bu tar­tış­ma­yı yü­rüt­mek için ön­ce tar­tış­ma­da kul­la­nı­la­cak mal­ze­me­nin/içe­ri­ğin ha­zır­lan­ma­sı ge­re­ki­yor­du. Bu amaç­la ilk bö­lüm­de iş­let­me­le­rin sos­yal so­rum­lu­luk­la­rı­nın da­yan­dı­ğı ar­gü­man­lar in­ce­len­miş­tir. Ko­nuy­la iliş­ki­sel­li­ği ne­de­niy­le etik ko­nu­su­na da kı­sa­ca de­ği­nil­miş­tir. İkin­ci bö­lüm sos­yal so­rum­lu­luk kav­ra­mı­nın te­mel ta­şı olan pay­daş kav­ram­sal­laş­tır­ma­sı­na ve pay­daş ku­ra­mı­na ay­rıl­mış­tır. Üçün­cü bö­lüm­de sos­yal per­for­mans kav­ram­sal­laş­tır­ma­sı­na yö­ne­lik mo­del­ler in­ce­len­miş­tir. Bu nok­ta­dan son­ra ör­güt­le­rin sos­yal sorum­lu dav­ranış gös­ter­mesinin nedeninin, nasılının ve bu dav­ranışın sonuç­larının nasıl in­celenebileceği tar­tışıl­mış­tır. Son bölüm­de genel kabul gören sos­yal per­for­mans öl­çüm araç ve tek­nik­lerine yer veril­miş­tir.
Aka­de­mik ya­şa­mın ilk ev­re­le­rin­de ge­nel­lik­le ya­ban­cı ya­zın­da gö­rü­len, be­ğe­ni­len bir ça­lış­ma se­çi­lir ya da aca­ba bu ko­nu biz­de na­sıl­dır gi­bi aka­de­mik bir me­rak­la ça­lış­ma ko­nu­su be­lir­le­nir. Ba­zen bu yön­tem ya­ban­cı bir ça­lış­ma­nın di­li­mi­ze çev­ril­miş ver­si­yo­nu ol­mak­tan ile­ri­ye gi­de­mez. Ba­zen ise sağ­lam ku­ram­sal te­mel­le­re da­ya­lı öz­gün bir ese­re dö­nü­şe­bi­lir. Za­man için­de araş­tır­ma­cı ko­nu bul­ma gi­bi bir so­run­dan kur­tu­lur. Za­ten il­gi ala­nı için­de ol­du­ğu ka­da­rıy­la aka­de­mik âle­min ajan­da­sı­nın far­kın­da­dır; bu kap­sam­da ko­nu bul­ma ye­ri­ne bir araş­tır­ma prob­le­mi for­mü­le ede­rek yo­la çı­kar. An­cak araş­tır­ma­cı­nın bir baş­ka kı­la­vu­zu da­ha var­dır: Göz­lem. Karl We­ickin (1995) ta­bi­riy­le semp­tom lar araş­tır­ma­cı­ya ışık tu­ta­bi­lir. Ya­ni araş­tır­ma­cı ba­zen Ni­çin (Whet­ten,1989) so­ru­suy­la baş­la­yıp ku­ram­sal ar­ka pla­nı­nı bil­me­di­ği bir dav­ra­nı­şı ör­güt, grup ve­ya bi­rey dü­ze­yin­de göz­le­ye­rek sa­ha­dan ku­ra­ma gi­de­bi­lir. Hat­ta ku­ra­mın göz­le­mi açık­la­mak­ta ki­fa­yet­siz kal­dı­ğı­nı his­set­ti­ği du­rum­lar­da ba­zen di­sip­li­ne edil­miş ve mev­cut ya­zı­na gö­re ka­bul edi­le­bi­lir bir sap­ma da­hi­lin­de (Sut­ton ve Staw, 1995); ya­ni, or­to­dok­si­den de çok uzak­laş­ma­dan ko­nu­yu te­ori­ze et­me­ye da kal­kı­şa­bi­lir. İş­let­me bi­li­mi­nin bi­raz doğa bi­lim­le­ri­ne ben­ze­yen, göz­le gö­rü­lür, el­le tu­tu­lur so­mut bir ya­nı­nın da ol­ma­sı bi­ze bu fır­sa­tı sun­mak­ta. 2001 yı­lın­da iş­let­me­le­rin sos­yal so­rum­lu­luk­la­rı üze­ri­ne ça­lış­ma­ya baş­la­mam göz­lem­den ku­ra­ma git­me­ye ça­ba­la­ma ro­ta­sı­nı ta­kip et­miş­tir. Ön­ce pa­ra­dig­ma öz­rü ne­de­niy­le iş­let­me­le­rin sos­yal so­rum­lu­luk­la­rı na­sıl öl­çü­lü­yor, iş­let­me­ler bu bağ­lam­da ne­ler ya­pı­yor, an­ket mi yap­sam, ör­nek­le­mi ne ol­ma­lı so­ru­la­rı ile baş­la­mış­tır bu yol­cu­luk.. Epey bir öl­çek ge­liş­tir­me atak­la­rı­na pa­ra­lel ola­rak il­gi­li ya­zı­nı da an­la­ma­ya ça­lı­şır­ken ön­ce bi­raz yü­ze­yel ve sa­mi­mi­ye­ti şüp­he gö­tü­ren bir şey­ler çık­tı kar­şı­ma.. San­ki çor­ba­sı­nı dö­ken ço­cu­ğa çor­ba­nın dö­kül­me­den içi­le­ce­ği öğ­re­ten bir sos­yal ger­çek­lik in­şa edi­li­yor (Ber­ger&Luck­mann:1966) gi­bi gel­miş­ti. He­men ör­güt ku­ra­mı­nın uza­ğın­da bi­lim olur mu baş­lık­lı bir bil­di­ri ha­zır­la­ya­rak Bu­si­ness&So­ci­ety der­gi­si­nin 5 yı­lı­nı ta­ra­ma­ya kal­kış­tım. Za­ten on­la­rın bir kıs­mı da Ey CSR cı Bey­ler/Ha­nım­lar, 1980le­re ka­dar ak­lı­nız ne­re­dey­di Siz de bi­zim­le ay­nı or­ma­na mı ba­kı­yor­su­nuz gi­bi po­le­mik vur­gu­lu baş­lık­lar­la ya­yın­lan­mış­tı. Ama de­ta­ya gir­dik­çe ör­güt ku­ra­mı­nın pek de uza­ğın­da olun­ma­dı­ğı­nı ör­güt­le­rin güç­ler ko­alis­yo­nu ol­du­ğu nok­ta­sın­dan yo­la çı­kı­lıp ör­güt­ler ni­çin ve na­sıl sos­yal so­rum­lu dav­ra­nış gös­te­ri­yor, ku­rum­sal di­na­mik­ler mi bu dav­ra­nı­şı yön­len­di­ri­yor, kay­nak­la­ra ulaş­mak için baş­ka se­çe­nek­le­ri mi yok da böy­le dav­ra­nı­yor­lar, ör­güt ile pay­daş­la­rı­nın oluş­tur­du­ğu ağ için­de güç iliş­ki­le­ri na­sıl şe­kil­le­ni­yor gi­bi so­ru­la­ra ce­vap aran­dı­ğı­nı gör­mek müm­kün ol­du. Yi­ne ba­şa dön­müş­tüm, dört iş­le­mi iç­sel­leş­tir­me­den na­sıl ki ma­te­ma­tik prob­le­mi ya­za­maz­sak, araş­tır­ma prob­le­mi ya­za­cak ka­dar ör­güt ku­ra­mı­na ha­kim ol­ma­dan da bir fe­no­me­ni in­ce­le­mek müm­kün de­ğil­di.. Göz­lem sa­de­ce ye­re dü­şen el­ma­nın ni­ye düş­tü­ğü­nü an­la­ma­ya araş­tır­ma­cı­yı sevk edi­yor. Ama prob­le­min han­gi ku­ram­sal düz­lem­de ele alı­na­ca­ğı­nı bil­me­den an­cak ne­dir bu soy­sal so­rum­lu­luk fur­ya­sı so­ru­su­nu yö­nelt­mek müm­kün olu­yor ki bu da araş­tır­ma in­şa­sı için yet­mi­yor. . Bir de hak­sız ba­ka­lım ne­ler yap­mış­lar, ne­ler yaz­mış­lar gi­bi bir ins­pek­tör ro­lü se­çi­lin­ce öğ­ren­me ge­ci­ki­yor Ya­ni sos­yal bi­lim­ler­de göz­lem, tek ba­şı­na bir araş­tır­ma ta­sa­rı­mı için ki­fa­yet­siz ka­lı­yor. Bu ki­tap be­nim iş­let­me­le­rin sos­yal so­rum­lu­luk­la­rı­na da­ir bu­gü­ne de­ğin oku­yup an­la­dı­ğı­mın Kun­danın (1992) ta­bi­riy­le mü­hen­dis­lik ver­si­yo­nu­dur. Bir de sa­nı­rım fel­se­fi ver­si­yo­nu­nun ya­zıl­ma­sı ge­rek, fel­se­fe­ci­ler ta­ra­fın­dan Bu ki­ta­bın ya­za­ra gö­re öz­gün olan ya­nı sos­yal so­rum­lu­luk fe­no­me­ni­nin aka­de­mik bir me­rak­la na­sıl in­ce­le­ne­bi­le­ce­ği­ni; ya­ni, ör­gü­tün ne­den ve na­sıl bu şe­kil­de dav­ran­dı­ğı­nı ve so­nuç­ta ne ol­du­ğu­nu tar­tış­ma­ya ça­ba­la­ma­sı­dır. Bu tar­tış­ma­yı yü­rüt­mek için ön­ce tar­tış­ma­da kul­la­nı­la­cak mal­ze­me­nin/içe­ri­ğin ha­zır­lan­ma­sı ge­re­ki­yor­du. Bu amaç­la ilk bö­lüm­de iş­let­me­le­rin sos­yal so­rum­lu­luk­la­rı­nın da­yan­dı­ğı ar­gü­man­lar in­ce­len­miş­tir. Ko­nuy­la iliş­ki­sel­li­ği ne­de­niy­le etik ko­nu­su­na da kı­sa­ca de­ği­nil­miş­tir. İkin­ci bö­lüm sos­yal so­rum­lu­luk kav­ra­mı­nın te­mel ta­şı olan pay­daş kav­ram­sal­laş­tır­ma­sı­na ve pay­daş ku­ra­mı­na ay­rıl­mış­tır. Üçün­cü bö­lüm­de sos­yal per­for­mans kav­ram­sal­laş­tır­ma­sı­na yö­ne­lik mo­del­ler in­ce­len­miş­tir. Bu nok­ta­dan son­ra ör­güt­le­rin sos­yal sorum­lu dav­ranış gös­ter­mesinin nedeninin, nasılının ve bu dav­ranışın sonuç­larının nasıl in­celenebileceği tar­tışıl­mış­tır. Son bölüm­de genel kabul gören sos­yal per­for­mans öl­çüm araç ve tek­nik­lerine yer veril­miş­tir.
Yorum yaz
Bu kitabı henüz kimse eleştirmemiş.
Kapat