İslam Coğrafyasında Mecûsiler _{Emeviler'in Sonuna Kadar}

İslâm Coğrafyasında Mecûsîler (Emevîler'in Sonuna Kadar) adlı bu çalışma, ilgili dönemde dinî, siyasî, sosyo-ekonomik ve diğer çeşitli alanlarda Müslüman-Mecûsî ilişkilerini ele almaktadır. Bu çalışmanın gayesi özellikle bazı oryantalist yazarların ?Mecûsîler'in Müslümanlar tarafından zorla İslâmlaştırıldığı, tehcir edildiği, âteşkedelerinin tahrip edilip camilere çevrildiği" şeklindeki iddialarının bilimsel bir zemine dayanıp dayanmadığını tetkik etmektir. İslâm'ın doğduğu sırada İran ve Orta Asya'da yaşayan Mecûsîler, ilk dönem gerçekleştirilen fetihler sonucunda İslâm hakimiyetine girmişlerdir. Yapılan barış antlaşmaları sonucunda cizye ödemekle ehl-i zimme olarak kabul edilmişler ve diğer gayr-i müslim tebaa gibi tevarüs edegeldikleri dinî ve kültürel geleneklerini icra ve muhafaza haklarına sahip olmuşlardır. Kendilerine herhangi bir şiddet uygulanmamış, asimilasyona uğramamışlar, ve Müslüman toplumla birlikte yaşayarak sosyal hayatın beraberinde getirdiği artı ve eksileri birlikte paylaşmışlardır. Kısacası, Müslümanların, Mecûsî halklarla ilişkilerinin İslâm'ın temel ilkelerinden olan inançlara saygı ve özgürlük ekseninde gerçekleştiğini gördüğümüz bu çalışmamızda, oryantalistlerin en azından mezkur dönemle ilgili iddialarının bilimsel dayanaktan yoksun olduğu orta çıkmaktadır.