Irak'ı Anlamak

Cengiz Han´ın Moğolları´ndan Osmanlı Türkleri´ne ve İngiliz Manda yönetiminden Amerikan işgaline kadar Irak tarihinin bütün gelişimi Irak´ı Anlamak, yakın ama uzak komşumuzun kaderini tarihin başladığı andan itibaren ele alan bir kitap. William R. Polk, bu tarihsel arkaplanı bilmeden Irak´ı anlamanın imkânsızlığını anlatıyor ve bu anlamama durumundan kaynaklanan dramatik örneklerle medeniyetin doğduğu bu toprakların kader çizgilerini gösteriyor. Polk, bir tarihçi, akademisyen, fakat aynı zamanda da Kennedy´nin başkanlık döneminde ABD Dışişleri Bakanlığı´na bağlı Politika Planlama Konseyi´nin Ortadoğu ve Kuzey Afrika´dan sorumlu üyesi olarak çalışmış biri. Arapça ve Türkçe bilen Polk, defalarca Irak´ta bulunmuş biri olarak, akademisyen ve politika yapıcısı niteliklerinin yınısıra, bu ülkenin gündelik hayatına da nüfuz etmiş biri. Polk, Irak´ı Anlamak´ta, tarımın başladığı neolitik dönemden bu yana yerleşmiş kadim gelenekleri ve sosyal yapıları ele alarak konuya giriyor ve sonraki bütün dönemlerde bu yapıların izlerini sürüyor. Bu yapıların Irak tarihinin çeşitli aşamalarında nasıl yüzyıllar öncesinden çıkarak belirleyici etkenler haline geldiğini gös-teriyor. Polk, Şii-Sünni ayrışması gibi iç dinamiklerin yanısıra, Moğollardan başlayarak dış güçlerin Irak´ın kaderine nasıl hükmettiklerini, nasıl değiştirdiklerini anlatıyor. Özellikle Osmanlı İmparatorluğu´nun dağılmasından sonra ortaya çıkan modern Irak´ta önce Britanya´nın ve şimdi de Amerika Birleşik Devletleri´nin düştüğü hatalar, Polk´un üzerinde en fazla durduğu mesele. Bu anlaşılır bir şey, çünkü Irak´ı Anlamak, bir tarih kitabı olmanın ötesinde, bugün bu hatalarla cehenneme dönmüş bir ülkeyi anlama hedefiyle yazılmış bir kitap.