İlk Çağlardan Osmanlı'ya Diyarbakır

Diyarbakır (Amid) tarih boyunca siyasi, jeopolitik ve stratejik açıdan bölgenin önemli şehirleri arasında yer almıştır. Şam, Cezire ve Anadolu'da hâkimiyet kuran büyük devletler ve liderler bu özelliklerinden dolayı Diyarbakır gibi önemli bir şehri göz ardı edememişlerdir. Üç bölgenin kavşak noktasında yer alan şehir, ticari olarak da büyük bir merkez olarak varlığını sürdürmüştür. Şehrin, geniş bir hinterlandın siyasi ve ekonomik merkezi olması, günümüze kadar ayakta kalan güçlü surlarla çevrilmesini zorunlu kılmıştır.
Diyarbakır tarihi süreçte sayısız kültür ve medeniyetin hafızasını benliğinde özümserken nice milleti kucaklayıp, sayısız topluluğu da bağrına bastı. İslam öncesinde Asurlular, Aramiler, Urartular, İskitler, Medler, Persler, Makedonyalılar, Selevkoslar, Partlar, Büyük Tigran İdaresi, Romalılar, Sasaniler, Bizanslılar, 639 yılında Hz. Ömer döneminde fethedilen Diyarbakır, İslâmî idârelerle tanışarak sırasıyla Emeviler, Abbasiler, Şeyhoğulları, Hamdâniler, Mervaniler, Selçuklular, İnaloğulları, Nisânoğulları, Artuklular, Eyyubîler, Akkoyunlular egemenliğinde nakış nakış işlenip, ilmek ilmek dokundu.