Gurbannazar Ezizov _{Türkmen Şiirinin Kuyumcusu}

Sade, yalın ve akıcı bir Türkmence ile eser kaleme alan Mahtumkulu çizgisinin modern Türkmen şiirinde iki önemli temsilcisi vardır. Biri Kerim Gurbannepesov, diğeriyse Türkmen şiirinin kuyumcusu unvanına sahip olan Gurbannazar Ezizovdur. Bir kısım Türkmen araştırmacılar, bu üç ismi bir nevi Türkmen şiirinin birbirini tamamlayan iskeleti olarak görürler. Ezizov, ilk şiirlerini 1955te bazı gazete ve dergilerde neşreder. Onun sosyalist gerçekçi (sosyalist realizm) üslupla örtüşen çeşitli temalardaki şiirlerini romantik çizgideki eserleri takip eder. Ezizov, Stalinin ölümünü izleyen serbestleşme yıllarında 1960lardan 1975te ölünceye kadar yazdığı manzumeleriyle kendine özgü şiir çizgisine ulaşır. Ezizovun şiiri, Türkmen edebiyatına yeni bir renk katar. Bu çalışmada sahasında yapılmış diğer eserlerden farklı olarak Gurbannazar Ezizovun şiirinin tematik açıdan geçirmiş olduğu değişim ve yenilikler üzerinde durulmuştur. Çalışma, giriş ve iki bölümden oluşur. Girişte Ezizovun hayatı ve eserleriyle yaşadığı dönem Türkmen şiiri hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde şairin sosyalist gerçekçi metotla örtüşen şiirleri değerlendirilmiştir. İkinci bölümdeyse onun Türkmen şiirine getirdiği yeni temalar ele alınmış ve şairin romantik açıdan geçirdiği değişim üzerinde durulmuştur. İncelemede verilen şiir örneklerinde Türkmenceden Türkiye Türkçesine transkripsiyon yapılırken açık e foneminin karşılığı olarak ä; nazal n, karşılığında ise kullanılmıştır. Sonuçta Ezizovun şiirinin sosyalist gerçekçi temalardan, romantik konulara geçişi, değişimi ve Türkmen şiirine getirdiği yenilikler değerlendirilmiştir. Ayrıca orijinaline sadık kalınması amacıyla Türkiye Türkçesine aktarılmayan şiirlerin anlaşılmasını kolaylaştırmak için bir sözlük ilave edilmiş, sözlük kısmında Talat Tekin, Mehmet Ölmez, Emine Ceylan, Zuhal Ölmez ve Süer Ekerin hazırladığı Türkmence Türkçe Sözlük esas alınmıştır. Sözlükte de açık e ünlüsünün karşılığı olan ä kullanılmıştır. Çalışmamda yaptığı yardımlardan ötürü Soner Akdağa teşekkür ederim