Gencine-i Adalet _{1. Ahmed'e Sunulan Bir Siyasetname}

Siyâsetnâmeler devlet yönetimi ve siyâset hakkında bilgi veren, daha iyi bir idâresinin tesis
edilebilmesi için hazırlanmış olan önemli kaynaklardır. Kaleme alınan bu eserler, başta
hükümdarlar olmak üzere; vezirler ve devlet adamlarına takdim edilmişlerdir. Bunun yanında
devlet yönetimine dair öğütler içermesi açısından da güzide eserlerdir. Osmanlı Devleti'nin
zengin bir siyâsetnâme geleneğine sahip olması sebebiyle araştırmacılar tarafından son
dönemlerde siyâsetnâmeler üzerine önemli çalışmalar yapılmıştır.
Siyâsetnâmeler kaleme alındığı devrin siyâsî, sosyal ve ekonomik yapısı hakkında önemli
bilgiler içermekle birlikte dönemin yönetim anlayışını, kabul gören değerlerini yansıtması
açısından da önemli tarihi vesikalardır. Osmanlı Devleti'nde siyâsetnâme geleneğinin
başlangıcı, tercüme ve telif siyâsetnâmeler şeklinde gerçekleşmiş olup bu eserlerin kaleme
alınmasındaki gâye, devlet yöneticilerine idâre sanatı hakkında birtakım tavsiyelerde
bulunmak ve devlet kurumlarında meydana gelen bozulmalara dikkat çekmek olmuştur.
Yazılan bu siyâseynâmelerde hükümdar için gerekli olan vasıflar, saltanatın esasları,
yöneten-yönetilen arasındaki münâsebet, hükümdarın adâleti gözetmesi, vezirliğin esasları;
yetkileri, vazifeleri, yöneticiye karşı mesuliyet vb. konular işlenmiştir. Vezirler ve devlet
adamları tarafından kaleme alınan bu eserler vasıtasıyla hükümdarlar, idâre ettiği yönetimi
tekrar gözden geçirme fırsatı bulmuş ve var olan yanlışlıkları düzeltmişlerdir.