Gazetecinin Basın İş Hukukundan Doğan Hakları ve Sorumlulukları

İÇİNDEKİLER SUNUŞ 5 İÇİNDEKİLER 7 KISALTMALAR 15 BİRİNCİ BÖLÜM GENEL BİLGİLER BİRİNCİ KISIM GAZETECİLERİN ÇALIŞMA YAŞAMINDA ÖZEL OLARAK KORUNULMASININ NEDENLERİ §.1. GAZETECİLİĞİN DİĞER İŞKOLLARINA GÖRE FARKLI ÇALIŞMA TARZI 20 §.2. GAZETECİLİK MESLEĞİNİN TOPLUM İÇİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ 21 §.3. BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ 23 İKİNCİ KISIM TÜRKİYE'DE GAZETECİLERE YÖNELİK HUKUKİ DÜZENLEMELER §.1. 5953 SAYILI BASIN İŞ KANUNU ÖNCESİNDE YÜRÜRLÜĞE GİREN KANUNLAR 25 I. 1864 TARİHLİ MATBUAT NİZAMNAMESİ 26 II. 1876 TARİHLİ KANUNİ ESASİ 26 III. 1908 TARİHLİ II. MEŞRUTİYET ANAYASASI 26 IV. 1909 TARİHLİ MATBUAT KANUNU 27 V. 1924 TARİHLİ TEŞKİLAT-I ESASİYE KANUNU 28 VI. 1931 TARİHLİ MATBUAT KANUNU 29 VII. 1926 TARİHLİ BORÇLAR KANUNU 30 VIII. 1938 TARİHLİ 3511 SAYILI BASIN BİRLİĞİ KANUNU 30 §.2. 5953 SAYILI BASIN İŞ KANUNU VE SONRASINDA YÜRÜRLÜĞE GİREN KANUNLAR 34 I. 1952 TARİHLİ 5953 SAYILI BASIN İŞ KANUNU 34 1. 5953 Sayılı Basın İş Kanunu'nun Ortaya Çıkış Nedenleri 34 A. Genel Nedenler 35 a. Siyasal ve Toplumsal Koşullar 35 b. Ekonomik Koşullar 37 B. Özel Nedenler 40 2. 5953 Sayılı Basın İş Kanunu'nun Özellikleri 41 II. 1952 TARİHLİ 5953 SAYILI BASIN İŞ KANUNU SONRASINDA YÜRÜRLÜĞE GİREN KANUNLAR 45 1. 1961 Anayasası 45 2. 1963 Tarihli 274 Sayılı Sendikalar Kanunu 46 3. 1963 Tarihli 275 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu 48 § 3. GÜNÜMÜZDE YÜRÜRLÜKTE OLAN KANUNLAR 50 I. 1982 ANAYASASI 51 II. 1983 TARİHLİ 2821 SAYILI SENDİKALAR KANUNU 52 III. 1983 TARİHLİ 2822 SAYILI TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ, GREV VE LOKAVT KANUNU 54 ÜÇÜNCÜ KISIM GAZETECİ KAVRAMI VE BASIN İŞ KANUNU'NUN İŞ KANUNU İLE İLİŞKİSİ § 1. GAZETECİ KAVRAMI 55 I. GENEL OLARAK 55 II. ÜLKEMİZDEKİ UYGULAMA BAKIMINDAN 57 1. Kadrolu Görünümde Gazeteci 58 2. Kadrosuz Gazeteci 59 § 2. BASIN İŞ KANUNU'NUN İŞ KANUNU İLE İLİŞKİSİ 59 İKİNCİ BÖLÜM BASIN İŞ KANUNU VE UYGULAMASI BİRİNCİ KISIM BASIN İŞ KANUNU'NUN UYGULAMA ALANI VE İSTİSNALARI § 1. BASIN İŞ KANUNU'NUN YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 65 I. İŞYERİ KAVRAMI 65 1. Gazete 66 2. Mevkute) 66 3. Haber ve Fotoğraf Ajansları 67 4. Radyo ve Televizyon Kuruluşlarının Haberle İlgili Birimleri 67 II. İŞYERİNİ BİLDİRME 70 § 2. KİŞİLER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 71 I. GAZETECİ 72 1. Tanımı 72 2. Unsurları 72 A. Kanunda Belirtilen İşyerlerinde Çalışma 72 B. Fikir ve Sanat İşlerinde Çalışma 74 C. İş Kanunu'ndaki "İşçi" Tanımı Dışında Kalma 81 D. Ücret Alma 82 II. İŞVEREN 85 1. Tanımı 85 2. Unsurları 85 A. Çalıştırdığı Gazeteci ile İş İlişkisinin İş Sözleşmesine Dayanması 85 B. Gazeteciyi Çalıştırdığı İşyerinin Kanunda Öngörülen İşyerlerinden Olması 86 C. Gerçek veya Özel Hukuk Tüzel Kişisi Olma 87 III. İŞVEREN VEKİLİ 89 IV. STAJYER 92 İKİNCİ KISIM BASIN İŞ KANUNU'NDA İŞ SÖZLEŞMESİ § 1. İŞ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI VE UNSURLARI 95 I. TANIMI 95 II. UNSURLARI 95 1. İş Görme 96 2. Ücret 96 3. Bağımlılık 97 § 2. İŞ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİKLERİ 98 I. ÖZEL HUKUK SÖZLEŞMESİ OLMASI 98 II. DEVAMLI BİR SÖZLEŞME OLMASI 99 III. İKİ TARAFA BORÇ YÜKLEMESİ 99 IV. GAZETECİNİN ŞAHSINA BAĞLI OLMASI 100 V. BAĞIMLI HUKUKİ İLİŞKİ KURMASI 101 § 3. İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ 101 I. BELİRLİ VE BELİRSİZ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİ 101 II. DENEME SÜRELİ VE DENEME SÜRELİ OLMAYAN İŞ SÖZLEŞMELERİ 102 III. TAM SÜRELİ VE KISMÎ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİ 105 § 4. İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI 106 I. İŞ SÖZLEŞMESİ YAPMA EHLİYETİ 106 II. İŞ SÖZLEŞMESİ SERBESTÎSİ VE SINIRLANDIRILMASI 108 1. İş Sözleşmesi Serbestîsi 108 2. İş Sözleşmesi Serbestîsinin Sınırlandırılması 108 A. Genel Olarak 109 B. İş Sözleşmesinin Şeklini Belirleme Serbestîsinin Sınırlandırılması 109 C. İş Sözleşmesinin İçeriğini Düzenleme Serbestîsinin Sınırlandırılması 112 D. İş Sözleşmesini Sona Erdirme Serbestîsinin Sınırlandırılması 113 § 5. İŞ SÖZLEŞMESİNİN BİLDİRİMİ 114 § 6. İŞ SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 115 I. İŞ SÖZLEŞMESİNİN GEÇERSİZLİĞİ 115 II. İŞ SÖZLEŞMESİNİN İPTALİ 116 § 7. İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLAR 117 I. GAZETECİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLARI 117 1. İş Görme Borcu 117 2. Sadakat Borcu 118 3. Çalışma Şartlarına Uyma Borcu: 120 II. İŞVERENİN İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLARI 121 1. Ücret Ödeme Borcu 121 A. Ücret Kavramı 122 B. Ücret Türleri 122 a. Normal Çalışma Karşılığı Ücret ve Geniş Anlamda Ücret 123 aa. Normal Çalışma Karşılığı Ücret 123 bb. Geniş Anlamda Ücret 124 b. Çalışma Karşılığı Olmayan Ücret 128 aa. Askerlikte Ücret 128 bb. Gebelikte Ücret 130 cc. Mahkûmiyet Halinde Ücret 131 dd. Yayının Tatil Edilmesi Halinde Ücret 132 ee. Hastalık Halinde Ücret 132 ff. İş Sözleşmesinin Süresinden Önce Sona Ermesi Halinde Ücret 133 C. Ücretin Ödenmesi 134 a. Ücretin Ödenme Şekli 134 b. Ücretin Ödenme Zamanı 134 c. Ücretin Ödenme Yeri 135 D. Ücretin Korunması 136 a. Peşin Alınan Ücretin İade Edilmemesine Yönelik Düzenleme 136 b. Ücretin Zamanında Ödenmesini Sağlayıcı Düzenlemeler 138 aa. Ücretin Ödenmesinde Gecikme ve Her Gün İçin %5 Fazlasıyla Ödeme 138 bb. İdari Para Cezası 144 c. Ücrette İndirim Yapılmasını Yasaklayıcı Düzenlemeler 144 d. Ücret Serbestîsini Sınırlayan Düzenlemeler 145 aa. Ücretin Toplu İş Sözleşmesi ile Belirlenmesi 145 bb. Asgari Ücret 145 2. Eşit İşlem Yapma Borcu 146 3. İşçi Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Önlemler Alma Borcu 148 4. İşe Uygun Gazeteci Çalıştırma Borcu 149 5. Araç ve Gereç Sağlama Borcu 150 6. Gazetecinin Masraflarını Borcu ve Seyahat Giderlerini Karşılama Borcu 150 § 8. İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 151 I. İŞ SÖZLEŞMESİNİN GENEL SEBEPLER SONA ERMESİ 151 1. Ölüm 152 2. Tarafların Uzlaşması 153 3. Yayın Faaliyetinin Sona Ermesi 154 4. Saptanan (Belirli) Sürenin Dolması 155 II. İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESİH YOLUYLA SONA ERMESİ 157 1. Fesih Bildirimi Kavramı 157 2. Fesih Bildiriminde Şekil ve Usul 157 3. Fesih Türleri 158 A. Süreli Fesih 158 a. Bildirim Süreleri 159 aa. İş Sözleşmesinin Gazeteci Tarafından Süreli Fesih Yoluyla Sona Erdirilmesinde Bildirim Süreleri 159 bb. İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Süreli Fesih Yoluyla Sona Erdirilmesinde Bildirim Süreleri 160 b. Bildirim Süreleri İçinde Tarafların Durumu 160 c. Süreli Fesih Türleri 161 aa. İş Sözleşmesinin Geçerli Sebebe Bağlı Olarak Süreli Feshi 162 bb. İş Sözleşmesinin Geçerli Sebebe Bağlı Olmaksızın Süreli Feshi 176 d. Usulsüz Fesih Bildirimi 176 e. Kötüniyetli Fesih Bildirimi 177 B. Derhal Fesih 178 a. Derhal Fesih Sebepleri 178 aa. Gazeteci Yönünden Derhal Fesih Sebepleri 179 bb. İşveren Yönünden Derhal Fesih Sebepleri 180 b. Derhal Fesih ve İş Güvencesi 182 C. Toplu Gazeteci Çıkarma 183 § 9. İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI 185 I. İHBAR TAZMİNATI 186 II. ÖLÜM TAZMİNATI 187 III. KIDEM TAZMİNATI 188 1. Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Koşulları 189 A. Basın İş Kanunu'na Göre Gazeteci Olma 189 B. İş Sözleşmesinin Kanunda Öngörülen Bir Şekilde Sona Ermesi 189 a. İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Sona Erdirilmesi 189 b. İş Sözleşmesinin Gazeteci Tarafından Sona Erdirilmesi 191 C. Gazeteci Olarak Meslekte En Az Beş Yıl Çalışmış Olma 193 2. Kıdem Tazminatının Hesaplanması 196 3. Kıdem Tazminatının Ödenmesi ve Zamanaşımı 199 IV. ÇALIŞMA BELGESİ 201 V. İBRANAME 201 ÜÇÜNCÜ KISIM İŞİN ZAMAN BAKIMINDAN DÜZENLENMESİ § 1. GENEL OLARAK 203 § 2. NORMAL İŞ SÜRELERİ 203 I. GÜNLÜK İŞ SÜRESİ 204 II. HAFTALIK İŞ SÜRESİ 204 § 3. FAZLA ÇALIŞMA 206 I. GENEL OLARAK 206 II. FAZLA ÇALIŞMA KAVRAMI 207 III. FAZLA ÇALIŞMA HALLERİ 207 1. Normal Günlük İş Süresinin Üzerinde Yapılan Fazla Çalışma 207 2. Ulusal Bayram ve Genel Tatillerde Yapılan Fazla Çalışma 210 3. Hafta Tatilinde Yapılan Fazla Çalışma 211 IV. FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ 212 § 4. ÜCRETLİ TATİL VE İZİNLER 216 I. HAFTA TATİLİ 217 1. Hafta Tatili Kavramı 217 2. Hafta Tatili Ücreti 218 II. ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİLLER 221 III. YILLIK ÜCRETLİ İZİN 222 1. Genel Esasları 223 2. Yıllık Ücretli İzne Hak Kazanma Koşulları 224 A. Günlük Bir Mevkutede Çalışan Gazeteciler Bakımından 224 B. Günlük Olmayan Mevkutelerde Çalışan Gazeteciler Bakımından 225 3. Yıllık Ücretli İzin Süreleri 226 A. Günlük Bir Mevkutede Çalışan Gazeteciler Bakımından 226 B. Günlük Olmayan Mevkutelerde Çalışan Gazeteciler Bakımından 227 4. Yıllık Ücretli İznin Kullanılması 229 5. Yıllık İzin Ücreti 231 6. Yıllık Ücretli İzne İlişkin Ceza Hükümleri 233 IV. OLAĞANÜSTÜ ÜCRETLİ İZİNLER