Fransız İhtilali

1789 Büyük Fransız İhtilali cihan tarihinin en ehemmiyetli hadiselerinden biridir. Bu ehemmiyet her milletten ziyade bizim için mevzuubahistir. Zira bu ihtilalin zuhuru hengamında biz üç kıt'aya yayılmış, çok çeşitli kavimler ihtiva eden bir cihan devletinin sahibiydik. Fransız İhtilali ise iki ehemmiyetli netice husule getirmiş ve bunların her ikisi de her milletten ziyade bize zarar vermiştir.

Bunlar: -Devletlerin kavim'lere istinaden teşekkül ettirilmesi -Bilahare din-devlet ayrılığı demek olan laikliğe müncer olmak üzere dinsizlik derecesinde materyalist telakkilerin revaç bulması. Bunlarda kavmiyete ehemmiyet atfetmek hususundaki birinci netice Osmanlı'nın başına önce Balkanlarda sonra da Doğu Anadolu ve Ceziret'ul Arab'da çeşitli gailelerin zuhuruna ve binnetice o büyük ve azametli devletten küçük Türkiye haline gelmemizi intaç eylemiştir.