Espiriler ve Bilinçaltı

1930'da Goethe Ödülü'nü alan Sigmund Freud'un bu kitabı, özellikle Yahudi halk geleneğinden
alınanlar başta olmak üzere, içerdiği çok sayıda esprinin analizinden oluşmaktadır... Freud, espri
ve gülünçten, komedi ve mizahtan haz duymanın bilinçli ve bilinçdışı kaynaklarını ele almakta,
esprilerin tekniğini, amacını, toplumsal işlevlerini ve bunları dinleyenlerin rolünü
incelemektedir.
Avusturyalı hekim ve psikanalizin kurucusu Freud, esprilerin hiçbir zaman kasıtsız olmadığını
savunarak rüya ve espriyi bilinçdışına bağlar.
"Espri"nin "fikirler arasındaki çelişki", "anlamsızlıktaki anlam" ve "şaşkınlık ve aydınlatma"
gibi farklı anlamlarının yanı sıra uzun süre kabul gören "Birbirine benzemeyen şeyler arasındaki
gizli benzerlikler" tanımlamasını Jean Paul, şöyle örneklemiştir: "Espri yapan, her çifti
evlendiren kılık değiştirmiş bir papazdır."
Kitabında Jean Paul Richter, Theodor Vischer, Kuno Fischer ve Theodor Lipps'ten alıntılar da
yapan Freud, espriyi "gülünç"ten tamamen ayırarak "komik, şaka ve karikatür"le ilişkisini de analiz eder.