Es - Siyasetü'l - Medeniyye _{Mevcutların İlkeleri}

Mevcutların İlkeleri olarak da adlandırılan es-Siyâsetü'l-Medeniyye, Fârâbî'nin felsefi sistemini ve bu
sistemin Tanrı, evren ve insana ilişkin temel öğretilerini yansıtan kurucu ve kuşatıcı bir metindir. Sonraki
yüzyıllarda irdelenip detaylandırılan zat-sıfat ilişkisi, âlemin yaratılışı, Tanrı'nın bilgisi, haşrin mahiyeti,
vahiy ve nübüvvetin tahayyülle ilişkilendirilmesi ve nefsin bireyliği gibi derin felsefi-teolojik meselelerin
birçoğu köklerini bu eserde bulur. Bu eserde bulduğumuz sistem sadece evrenin etkili ve başarılı bir
felsefi resmini vermekle kalmaz aynı zamanda İslam dünyasının onuncu yüzyıldaki teolojik tartışmasına
da kendi penceresinden tanıklık eder. İncelediği konular itibariyle eser iki bölümlüdür. Kitabın yarısını
oluşturan ilk bölümde, cisimleri ve arazları var ve sabit kılan altı ilke, yani İlk Sebep/Tanrı, ikinci
sebepler/melekler, faal akıl/rûhu'l-kuds, nefis, suret ve madde çerçevesinde fizik ve metafiziğe dair
meseleler, yani nazari aklın konuları ele alınır. İkinci bölümünün konusu, irade/ihtiyar varlığı olarak
insan ve onun oluşturduğu ictima/toplanma türleridir. Dolayısıyla bu bölüm pratik ilim olarak
sınıflandırılan ahlak ve politika içinde incelenen meselelere yani pratik aklın konularına yoğunlaşır.