^{İsnad Verileri Çerçevesinden} Erken Dönem Tefsir Faaliyetleri _{İbn Ebî Hâtim Tefsiri Örneğinden}

İbn Ebî'âtim'in tefsirinin yaklaşık olarak % 74'ü tabiinden gelen rivayetleri içermektedir. İbn Ebî'âtim'in tefsirinde olduğu gibi aberî tefsirinin de büyük bir bölümü tabiin rivayetlerinden oluşmaktadır. Bu durumda, 'rivayet tefsiri'nin aslında ağırlıklı olarak tabiin neslinin ürünü olduğu ortaya çıkmaktadır: aberî ve İbn Ebî'âtim'in tefsirleri kanalıyla günümüze ulaşan, yaklaşık 54000 tefsir rivayetini dikkate alırsak; 'aberî'nin tefsirinde yüz kereden fazla tekerrür eden toplam 23 isnad içinde ve İbn Ebî'âtim'in tefsirinde de elli kereden fazla tekerrür eden toplam 35 isnad içinde Hz. Peygamber'e ulaşan herhangi bir isnad yoktur. Bu isnadlardan İbn Abbâs dışında bir sahabiye ulaşanı da yoktur. Bu veri, tabiin döneminden önceki tefsir faaliyetlerinin düzenli ders halkalarında icra edilmediğini gösterir. Eğer aksi olsaydı, Hz. Peygamber'e, ondan sonra da diğer pek çok sahabiye ulaşan ve düzenli olarak tekerrür eden isnadlarla karşılaşmamız gerekirdi. Açıkçası tabiin döneminden önceki zaman dilimi, tefsir ilmi bakımından yalnızca basit bir ön aşama idi.