Emperyalizm İle Bolşevizm Arasında Türkiye

1914-1918 Birinci Dünya Savaşı, devrin bütün büyük güçlerinin katıldığı ilk genel savaştı. Uluslararası ilişkilerin her yönü, dünyanın neredeyse her köşesine uzanan bu savaştan kalıcı biçimde etkilendi. Çatışmanın doğurduğu önemli sonuçlar arasında, dört büyük imparatorluk hanedanının çöküşü de vardı. Uzun süredir çürüme sürecindeki Osmanlı İmparatorluğu, Ekim 1918 Mondros Mütarekesi'yle resmen yıkıldı. O yıllara damgasını vuran, savaş ve devrimdir; İtilaf güçlerinin müdahalesi ve Rusya'daki iç savaştır, yabancı işgali ve Anadolu'daki Türk-Yunan savaşıdır. Elinizdeki kitabın esas amacı, iki büyük gücün, İngiltere ve Sovyetler Birliği'nin, bölgede birbirlerine karşı sergiledikleri güç ve nüfuz mücadelesine dair belgesel bir kaynak sunmaktır. Çalışma, 1918 ve 1923 yılları arasındaki kısa, fakat Trakya'dan Kafkaslar'a kadar uzanan toprakların tarihinde hayati önem taşıyan bir zaman dilimi üzerinde yoğunlaşmaktadır. 'Bu kitap, Türkçe'de ve Batı dillerinde var olan bütün literatürden ve çeşitli asli kaynaklardan yararlanılarak hazırlanmıştır. Aslında Gökay, Rus kaynaklarından yararlanan ve bu suretle, Genç Türklerin liderlerinden Enver Paşa'nın faaliyetleri dahil olmak üzere Türk-Rus ilişkilerine dair bilgilerimize yeni boyutlar kazandıran ilk araştırmacılardan biridir. Ortaya çıkan eser de, konuyla ilgili dengeli, nesnel, bilgilendirici ve bilimsel açıdan gerçekten birinci sınıf bir çalışma olmuştur; bu konuyla ilgili eldeki en özlü çalışma olduğu bile söylenebilir.' (Kemal Karpat)