Elektronik 2 _{Mühendislik ve Teknoloji Fakülteleri İçin Hazırlanmıştır}

Elektronik, serbest elektronların hareketlerinin ve yönlerinin denetimini sağlayan bir bilim dalıdır. Yaşantımızın her kesiminde kendisini gösteren elektronik, bizlere kolaylık
sağlayan bir araçtır. Aynı zamanda elektronik hemen hemen bütün bilim dalları ile iç içe geçmiştir. Elektronik diğer bilim dallarını da kolaylaştırarak, onları daha cazip hale getirmektedir. Gündelik yaşantımızda da kullanmakta olduğumuz elektronik, bizlere daha kaliteli ve kolay bir hayat sunmaktadır. Çağımız teknoloji çağı olduğu için birçok işi elektronik vasıtasıyla yapmaktayız. Bu yüzden hayatımızı kolaylaştıran birçok şeyi elektrik ve elektroniğe borçluyuz. Durum böyleyken ülkemizde, elektronik ile ilgili Türkçe kaynaklara büyük ihtiyaç vardır. Bu tür kaynaklara ulaşmak isteyenler genellikle yabancı kitaplara yönelmek zorunda kalmaktadırlar. Bu sebeple meslekteki yirmi beş yıllık tecrübemi, elektronik alanında otorite olmuş yabancı kaynakları ve kısıtlı sayıda yerli kaynakları kullanarak bu kitabın hazırlanması için büyük bir çaba ve zaman sarf ettim. Bu kitaptan ne kadar çok öğrenci ve bu meslekle ilgilenen insan faydalanırsa o kadar emeklerimin bir anlamı olacaktır. Elektronik alanında ilerlemenin en iyi yolu okumak, düşünmek, tasarlamak ve uygulamaktır. Bu kitabın tüm bu faaliyetler için size yardımcı olacağı inancındayım. Kitabın her bölümünü dikkatlice okumanız, örnek problemleri adım adım takip etmeniz, konularla ilgili bölüm testlerini ve sorularını çözmeniz veya çözmeye çalışmanız, bu kitaptan beklenecek maksimum faydayı sağlayacaktır. Elektronik II ismini taşıyan bu kitap, Elektronik I isimli kitabın devamı niteliğindedir.
Bu kitapta bahsedilen bölümler, son derece anlaşılır ve sade bir dil kullanılarak sebep-sonuç ilişkisine önem verilerek hazırlanmıştır. Bu bölümler kısaca aşağıdaki gibi
1. Transistörlerin (BJT'lerin) AC Analizi: Bu bölümde iki kutuplu transistörlerin (BJT'lerin) AC analizi yapılmıştır. AC analiz kapsamında farklı polarma türlerine ait küçük sinyal yükselteçlerin AC özellikleri anlatılmıştır.
2. Güç Yükselteçleri: Bu bölümde yükselteçlerin çıkış katlarında kullanılan iki kutuplu transistörlü güç yükselteçleri (büyük sinyal yükselteçleri) anlatılmıştır. En çok kullanılan yükselteç sınıflarının özelliklerine değinilmiştir.
3. Transistörlü Yükselteç Uygulamaları: Bu bölümde iki kutuplu transistör kullanılarak gerçekleştirilen somut bazı yükselteç devreleri hakkında bilgi verilmiştir. Hatta benim üniversite birinci sınıfta tasarlamış olduğum projenin detayları verilmiştir.
4. Transistörlü Yükselteçlerin Frekans Cevabı: Bu bölümde çok düşük frekanslarda ve çok yüksek frekanslarda transistörlü yükselteçlerin frekans cevabı analiz edilmiştir. Bu frekanslarda kazancın nasıl düştüğü gösterilmiştir.
5. FET'lerin AC Analizi: Bu bölümde alan etkili transistörlerin (FET'lerin) AC analizi yapılmıştır. AC analiz kapsamında farklı polarma türlerine ait küçük sinyal yükselteçlerin AC özellikleri anlatılmıştır.
6. FET'lerin AC Uygulamaları: Bu bölümde FET'lerin bazı pratik AC uygulamaları hakkında bilgi verilmiştir. Özellikle FET'lerin giriş empedansının çok yüksek olmasından dolayı bazı uygulamalarda ön plana çıkmıştır.
7. FET'li Yükselteçlerin Frekans Cevabı: Bu bölümde çok düşük frekanslarda ve çok yüksek frekanslarda FET'li yükselteçlerin frekans cevabı analiz edilmiştir. Bu frekanslarda kazancın nasıl düştüğü gösterilmiştir.
8. Farksal (Diferansiyel) Yükselteçler: Bu bölümde işlemsel yükselteçlerin giriş katlarını oluşturan farksal yükselteçler hem DC hem de AC analizleri yapılarak detaylı bir şekilde anlatılmıştır.
9. İşlemsel Yükselteçler: Bu bölümde işlemsel yükselteçlerin temel bilgileri verilmiştir. İdeal işlemsel yükselteç özelliklerine, işlemsel yükselteç parametrelerine ve maksimum-minimum değerlere detaylı bir şekilde değinilmiştir.
10. Temel İşlemsel Yükselteç Devreleri: Bu bölümde işlemsel yükselteçlerin özelliklerinin somut bir şekilde gösterildiği temel uygulama devreleri anlatılmıştır.
11. Aktif Filtreler: Bu bölümde İşlemsel yükselteçlerin en önemli uygulamalarından birisi olan aktif filtreler ve çeşitleri, matematiksel analizlerle birlikte anlatılmıştır.
12. Enstrumantasyon Yükselteçleri: Bu bölümde özellikle tıp elektroniğinde sıklıkla kullanılan enstrumantasyon yükselteçleri, çeşitleri ve analizleri hakkında detaylı bilgiler verilmiştir
13. Osilatörler: Bu bölümde temel osilatör prensiplerinden bahsedilerek hemtransistörlü hem de işlemsel yükselteçli osilatör çeşitlerinden bahsedilmiştir.
14. Zamanlayıcılar: Bu bölümde zamanlayıcı olarak da anılan bir osilatör çeşidi olan ve özellikle dijital sistemlerde sıklıkla kullanılan 555'li kare dalga sinyal üreteçleri hakkında bilgi verilmiştir.
15. Güç Kaynakları: Bu bölümde güç kaynaklarının detayları hakkında bilgi verilmiştir. Özellikle transformatörler, doğrultucular ve filtreler üzerinde durulmuştur.
16. Gerilim Regülâtörleri: Bu bölümde güç kaynaklarının en son ünitesini oluşturan gerilim regülâtörleri ve çeşitleri detaylı bir şekilde anlatılmıştır. Bu kitap öncelikle mühendislik fakülteleri ve teknoloji fakültelerinde elektrik-elektronik mühendisliği, mekatronik mühendisliği, bilgisayar mühendisliği, elektronik-haberleşme mühendisliği bölümünde okutulan Elektronik II, Analog Elektronik ve İleri Elektronik derslerinin müfredatı göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır. Kitabın hazırlanması esnasında her zaman yanımda olan, manevi desteklerini hiç esirgemeyen eşime, çocuklarıma ve tüm mesai arkadaşlarıma teşekkür ederim. Bu kitabı aileme, öğrencilerime, elektronik mesleğine gönül vermiş meslektaşlarıma ve elektronikle ilgilenen herkese ithaf ediyorum.

Yrd. Doç. Dr. Hüseyin DEMİREL

Karabük Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü