Ehl-i Beyt ve Ehl-i Devlet _{Musa Kâzım ile Ali Rızâ Dönemi Şiiliği ve Abbasiler}

Araştırmamızın konusu olan olayların geçtiği İslam tarihinin ikinci yüzyılı, İslam kültür ve medeniyetinin büyük ölçüde şekillendiği bir dönemi kapsamaktadır. Din ile siyasetin birbiriyle birleştiği ve neredeyse aynileştiği çevrelerde gelişen olaylar, söylenen sözler ve yapılan icraatlar İslam inancı, düşüncesi, kültürü ve siyasetini günümüze taşıyan temel parametreleri oluşturmuşlardır. Zaman, imamlar ve halifelerin zamanıdır. Bir tarafta siyaseten egemen Emevi ve Abbasi halifeliği; diğer tarafta Ehl-i Beyt imamlarının yönetim hakkını savunan Şiî muhalefet cemaatleri. Bir tarafta fiilen elinde tuttuğu iktidarın meşruluğunu sağlamak için Sünnî bir altyapı kurmanın gayreti; diğer tarafta bu meşruiyetin fiilî değil ilahî olduğunu söyleyen Şiî imamet mitolojisinin güçlü etkisi. Bu, hilafet ile imamet arasında bitmeyen bir mücadeleydi. Bazen isyan meydanlarında boy gösteren Ehl-i Beyt kahramanları, bazen hilafet sarayının koridorlarında koşuşturan Şiîliğini gizlemiş devlet bürokratları, bazen de geniş salonlardaki münazaralarda izleyicilerin ve rakiplerinin karşısında mezheplerini savunan ilim adamları bu mücadelenin özneleriydiler. Binbir Gece Masalları'nın Harun Reşid'i, bu kitapta İmam Kâzım karşısında artık bir hikaye kahramanı değildir. Oğlu Halife Me'mun da İmam Rızâ önünde artık gerçek bir kişiliktir. Fakat imamlar ile halifeler arasındaki pek bilinmeyen bu ilişki, birçok tarih kitabına Binbir Gece Masalları'nı hiç aratmayacak renkli efsaneler içinde geçmiştir. Bunlar arasından Şiîlik ve Sünnîliğin ilk ayak izlerini ve söz konusu tarihî ilişkinin gerçek mahiyetini bulup çıkartmak ve doğru analizler yapmak güç bir işti. Bu eser, bu ödevi yerine getirmeyi amaçlamıştır.