Doğu Anadolu ve Cumhuriyet Bürokrasisi ( 1939-1951)

NECMEDDİN SAHİR SILAN ARŞİVİ-5

Necmeddin Sahir Sılan, milletvekilliği sırasında Doğu'nun engebeli coğrafyasında, çoğunluğu Kürt kökenli halkın yaşadığı bir bölgede, ilgili vali ve jandarma komutanlarından, halkevi yöneticilerinden, maarif müdürlerinden yörenin coğrafi, sosyo-ekonomik ve beşeri durumu ile ilgili ayrıntılı raporlar istemiştir. Bu sayede arşiv değeri büyük bir birikim sağlanmıştır. Elinizdeki kitap da bu birikimi içeriyor.

Sılan'a sunulan raporlarda vilayet hududu, mülki taksimatı, doğal koşulları, dağları, ormanları, nehir, dere ve benzeri su kaynakları kaydediliyor. Ardından ulaşım araçları, vilayetin yolları, tarımın ve ticaretin durumu, maden zenginlikleri, pazar ve panayır olanakları, hayvancılığın düzeyi, halk sağlığı, sağlık örgütü, iletişim, eğitim, köy işleri, Köy Kanunu'nun uygulanıp uygulanmadığı, özel idarenin bütçesi ve son olarak da halkın siyasal eğilimleri, toplumsal ve kültürel değerleri yer alıyor.

Birinci el kaynaklara yer verilen bu kitapta, Cumhuriyet'in ilk on yıllarında ülkenin beşeri sermayesinin coğrafi bölünmüşlüğü, farklı düzeyleri, eğitim ve sağlık başta olmak üzere Doğu'nun ne denli derin sorunlarla karşı karşıya olduğu görülüyor.