Diyarbekirli Cemilpaşazadeler ve Kürt Milliyetçiliği

Diyarbekir'in ünlü Kürt ailelerinden Cemilpaşazadeler, adını Osmanlı paşası Cemil Paşa'dan alır. Şehrin bu eski ailesi, zamanla ekonomik ve politik bakımdan etkin bir konuma geldi. Özellikle Cemil'in Osmanlı paşası olduğu ve devletten de destek aldığı dönemde, aile ekonomik gücünü ve politik etkinliğini daha da artırdı. Yirminci yüzyılın başında Cemil Paşa'nın birkaç oğlu ve torunu İstanbul ve Avrupa'da öğrenim gördüler. Başta Ekrem Bey ve Kadri Bey olmak üzere bu gençlerden bazılarının Kürtlük bilinci İstanbul'da gelişti. Kürt milliyetçilerinden etkilenip Kürt örgütlerinde aktif olarak çalışmaya başladılar. 1912-1925 döneminde ailenin bir kısım bireylerinin Kürt örgütlerinde çalışıp Kürt ulusal haklarını talep ederek önce İttihat ve Terakki, ardından da Kemalistlere karşı çıkması, 1925 Kürt Ayaklanması'ndan sonra aileye pahalıya mal olmuştur. Sadece söz konusu bireyler değil, ailenin Kürtlükle ilgili hiçbir çalışması olmayan diğer mensupları da devlet tarafından hapis ve sürgünle cezalandırılmışlardır. Malmisanij, bu çalışmasında Cemil Paşa'dan başlayarak ailenin yüzyıllara dayanan ve birkaç ülkeye yayılan mensuplarının soyağacını çıkarıyor, Kürt milli hareketi içindeki rollerini ortaya koyuyor. Aile mensuplarının biyografileri ve secereleriyle zengin görsel malzeme, kitaba ayrı bir önem katıyor.