Dine Karşı Düşünce Tarihi / Laiklik

Cemal Süreya'nın Fransız araştırmacısı Albert Bayet'den çevirdiği "Dine Karşı Düşünce Tarihi", özgür düşüncenin ilkçağdan günümüze kadar dinsel bağnazlığa karşı savaşımını dile getiriyor. Yirminci yüzyıl Fransa'sında laikliğin kurumlaşması yönünde çaba gösterenlerden biri olan Bayet, özgür düşüncenin eyleme en çok dönüşebilme ortamı olan bu ülkede bile hiç de kolay bir savaşım verilmediğini ortaya koyuyor. Uzlaşmaz gibi görünen din ve tanrıtanımazlık arasında karşılıklı saygı ortamının kurumlaşmasını savunan yazar, bu tutumunu şöyle dile getiriyor: "Benim gibi düşünenlere kardeşim diyorum." diye yazdığım için eleştirildim. Benim gibi düşünmeyenlere ise "iki kez kardeşim diyorum."

Fransız Sosyalizminin önde gelen adlarından Jean Jaures'nin "Laiklik" adlı meclis konuşması ise, bu incelemeyi bütünleyici bir özellik taşıyor.