Dikey Dünya: Uydulardan Sığınaklara

Siyasi ve ekonomik dünya harita üzerindeki iki boyutlu
çizgilerden mi ibarettir? Dünyanın her yerindeki inşaat
çılgınlığının arkasında ne var? Neden Dubai'deki yapay adalar
Google Earth'ten görülecek şekilde yapılıyor? Brezilyalı "über"
zenginlerin gökdelenlerin tepesindeki yaşamları nasıl?
Milyarderlerin Londra evlerinin bodrumlarındaki kazıların sırrı
nedir?
Dikey Dünya'da Stephen Graham, dünyayı ve kenti eksik olan
üçüncü ekseni de yerleştirerek baştan resmediyor; eşitsizlik,
siyaset ve kimliğin coğrafyasını bu eksik üçüncü boyutu da
hesaba katarak keşfe çıkıyor. Uzaydaki uyduların her şeyi
gören gözlerinden, katil dronlar ve helikopterlerle dolu
atmosferimize, oradan dünyanın dev şehirlerinin en zengin ve
yoksullarının evlerine doğru nefes kesici bir gezintiye çıkarıyor
bizi. Hiç düşünmeden kullandığımız asansörlerin arkasındaki
teknolojide yaşanan ilerlemelerin yansımasını hem zenginlerin
gökdelen tepelerindeki hayat tarzlarında hem de yeraltının derinliklerine inen çetin çalışma koşullarına sahip madenlerde
bulduğuna dikkat çekiyor. Graham, yoksul ülkelerin yeraltı
kaynaklarının emperyalist güçlerce ve dev şirketlerce
sömürüsünün insani maliyetinin de altını çiziyor.
Dikey Dünya yaşadığımız kentlere, atmosfere, ayağımızın
altındaki dünyada olup bitenlere yepyeni bir gözle bakmamızı
sağlıyor. Sınıf mücadelesinde üçüncü boyutu gözler önüne
sererken dünyadaki yerimize dair kavrayışımızda bir devrim
yaratmayı amaçlıyor.
Stephen Graham, Newcastle Üniversitesi Mimarlık, Planlama ve
Peyzaj Fakültesi, Küresel Kent Araştırmaları Birimi'nde Şehirler
ve Toplum profesörü.