Çocukla Kişisel İlişki Kurma Hakkı Bağlamında Devletin Pozitif Yükümlülükleri

Fatih ALKAN ( Anayasa Mahkemesi Raportörü )



Çalışmada, aile bağlarının kopmaması ve telafisi imkansız derecede zararların oluşmaması için devletin üstlenmesi gereken yükümlülüklerin kapsamı ve sınırı ele alınmıştır. Diğer yandan eksik ya da hatalı uygulamalar irdelenerek çözüm önerileri sunulmuştur. Bu yapılırken de ulusal ve uluslararası düzenlemeler ve yargı kararları ile hukuk ve diğer ilgili sosyal bilimlere ilişkin bilimsel eserlerden yararlanılmıştır.



İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ V
KISALTMALAR LİSTESİ VII
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ KURMA HAKKI VE BU ÇERÇEVEDE KULLANILAN EKSEN KAVRAMLAR
I. EKSEN KAVRAMLAR 5
A. Çocuk 5
B. Velayet 6
C. Kişisel İlişki 9
D. Çocuğun Üstün Yararı 11
E. Pozitif Yükümlülükler Doktrini 18
F. Otonom/Özerk Kavramlar Doktrini 23
II. KİŞİSEL İLİŞKİ KURMA HAKKININ TANIMI VE HUKUKİ
NİTELİĞİ 26
A. Tanım 26
B. Hakkın Amacı 26
C. Hakkın Koruma ve Uygulama Alanı 27
D. Hakkın Hukuki Niteliği 28
E. Hakkın Hukuksal Dayanağı 30
1. Ulusal Düzenlemeler 30
2. Uluslararası Düzenlemeler 33
III. HAK SAHİPLERİ VE HAKKIN KOŞULLARI 35
A. Kişisel İlişki Kurma Hakkına Sahip Olanlar 35
1. Çocuk 35
2. Anne-Baba 35
3. Üçüncü Kişiler 37
B. Çocukla Kişisel İlişki Kurma Hakkının Koşulları 41
1. Hukuki Durumun Uygun Olması 41
2. Çocuğun Üstün Yararının Dikkate Alınması 41
3. Çocuğun Görüşlerinin Dikkate Alınması 45
C. Usul İşlemleri 51
IV. KİŞİSEL İLİŞKİ KURMA ŞEKİLLERİ 52
V. TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 54
VI. HAKKIN KISITLANMASI VE SONA ERMESİ 56
İKİNCİ BÖLÜM
ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ KURMA HAKKINDA DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLERİNİN KAPSAM VE SINIRI
I. GENEL OLARAK 61
II. HAKKIN TESİSİNDE 64
A. Mevcut Koşulların Belirlenmesi Kapsamında 64
1. Yasal Düzenlemelerin Öngörülmesi Yükümlülüğü 64
2. İdari ve Yargısal Karar Mekanizmalarının Oluşturulması
Yükümlülüğü 67
3. Uzmanlardan Nitelikli Yardım Alınması Yükümlülüğü 69
4. Kişisel İlişkinin İlgili ve Yeterli Gerekçelerle Kurulması
Yükümlülüğü 70
5. Taraflar Arasında Ayrımcılık Yapılmaması Yükümlülüğü 72
B. Değişen Koşulların Uyarlanması Kapsamında 72
III. HAKKIN KULLANILMASINDA 75
A. Yasal Düzenlemelerin Öngörülmesi Yükümlülüğü 76
B. Uygun Koşullar Sağlama/Kolaylaştırma Yükümlülüğü 78
C. İvedilikle Hareket Etme Yükümlülüğü 90
D. Takip/İzleme Yükümlülüğü 92
E. Yaptırım Uygulama Yükümlülüğü 93
IV. HAKKIN KISITLANMASINDA VE SONA
ERDİRİLMESİNDE 101
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
UYGULAMADA KARŞILAŞILAN BAZI ÖZEL DURUMLAR AÇISINDAN ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ KURMA HAKKI BAĞLAMINDA DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. ULUSLARARASI ÇOCUK KAÇIRMANIN ÖNLENMESİNDE
(LAHEY SÖZLEŞMESİ'NİN İCRASINDA) 105
A. Lahey Sözleşmesi Hakkında 105
B. Sözleşme'nin Amacı Doğrultusunda Davranma Yükümlülüğü 108
C. İvedilikle Hareket Edilmesi Yükümlülüğü 111
D. Yeterli İnceleme Yapma Yükümlülüğü 115
II. ÇOCUĞUN KORUMA ALTINDA OLDUĞU HALLERDE 120
III. EBEVEYNİN YA DA ÇOCUĞUN MAHPUS OLDUĞU
DURUMLARDA 130
SONUÇ 139
AİHM VE ANAYASA MAHKEMESİ TARAFINDAN
VERİLEN İLKESEL KARARLARDAN BAZILARININ
ÖZETİ / KISA AKTARIMI 145
KAYNAKÇA 173