Bülbülistan _{Mostarlı Fevzi Efendi}

Osmanlı topraklarında, Fars Edebiyatı alanına ait olan bu eser (Bülbülistân) üzerinde ilk defa bir
çalışmanın yapılmış olması bakımından önemlidir. Bu çalışma ile birlikte Farsça kaleme alınmış
mensur ve manzum tasavvufi eserlerden biri olan Bülbülistân, farklı yönleriyle tanıtılıp bir tahlili
yapılmaya çalışılmış olmasına rağmen bu konuyla ilgili devam edecek ileri çalışmalarla eser
etrafındaki literatüre ait boşlukların doldurulacağını belirtmemiz gerekir. Atatürk Üniversitesi
Kütüphanesi'ndeki Seyfettin Özege bağışından başka bir nüshasına rastlayamadığımız eser, Maarif
Nezareti Celilesi'nin izniyle Eski Saray'ın yakınında, 42 numaralı Muhammed (Mehmet) Hulusi
Efendi'nin matbaasında ilk defa basılmış bir risaledir. Eserin müellifi Mevlana Şeyh Muhammed
Fevzî'dir. Müellifin hayatı hakkında yeterince bilgi bulunamamıştır. Müstensih Mersinli
Abdurrahman Bin El-Hac Osman elimizde bulunan çalışmasını yaptığımız nüshayı, hicri 7 Rebi'ü
evvel ayının 1294 senesinde kaleme almıştır.
Fevzî Mostarî, Mevlana'nın Mesnevi'sinden dersler verdiği, kendisinden önce mevcud eserlerden
haberdar olduğu, başka bir söyleyişle İslam klasikleri kültürüyle yoğrulmuş olduğu eserinden
anlaşılmaktadır. Eserin genel muhtevası, etkilendiği kaynaklar ve müellifin hayatı
değerlendirildiğinde sünni gelenekten geldiği anlaşılmaktadır. Müellif Bülbülistân risalesini bu günkü Bosna-Hersek'in Mostar topraklarında Farsça kaleme alması, Farsça'nın bu bölgede
kullanıldığı anlamına gelmektedir. Eser müellifin yaşadığı 17.yüzyıl sonu ve 18 yüzyılın ortalarında
dini, tasavvufi ve edebi anlayışını, zamanın Bosna-Hersek ölçeğinde yaşayan halkın kabul ve
redlerini ortaya koyması bakımından önemlidir. Eser altı bölümden oluşmakla beraber, her bölüme
bir huld adı verilmiştir. Bunlar; kerametler, hikmetler, ihlâslar, nükteler, latifeler ve sehavet
bölümleridir.