Biyoloji Uygulamaları ve Tıbbi Müdahaleler Karşısında İnsan Haklarının Korunması

Şüphesiz kişinin yaşama hakkı koruma altına alınması gereken en temel haktır. Yaşama hakkının gerçekleştirilmesi sağlıklı bireylerin varlığına bağlı olmaktadır. Bu anlamda sağlık hakkının yaşama hakkı bakımından ayrı bir öneme sahip olduğu söylenebilir. Ortaya konulan bu eserde genel olarak insan haklarının tıp ve özellikle biyoloji alanında ortaya çıkan yeni uygulamalar karşısında nasıl bir etkiye sahip olacağı üzerinde durulmaktadır. Şüphesiz insan yaşamı kutsaldır ve bu nedenle de temel haklar bakımından son derece hassasiyetle üzerinde durulmaktadır. Günümüz dünyasında yer alan ve gelecekte insan yaşamı ve bunun da ötesinde insan nesli bakımından önemli sonuçlar ortaya çıkartacağı düşünülen biyolojik uygulamalar ve tıbbi müdahaleler gün geçtikçe önemini arttırmaktadır. Bu anlamda hazırlanan çalışmanın insan hakları bakımından yaşanan ve yeni boyutlar kazanmaya başlayan sorunların çözümü konusunda faydalı olacağı temenni edilmektedir. Doktora tezi olarak hazırlanan bu eser şüphesiz diğer tez çalışmalarında da olduğu gibi yoğun bir emek harcanarak meydana getirilmiştir. Yaşanan bu süreçte yerli kaynakların yanı sıra büyük oranda yabancı kaynaklardan yararlanılmış ve güncel tartışmalara yer verilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte ülkemizde de özellikle insan hakları alanında biyoloji uygulamaları ve tıbbi müdahalelerin rolü ve etkileri konusunda bilimsel çalışmaların ortaya konulması büyük bir ihtiyaç halinde gelmiştir. Kanaatimizce ülkemizdeki teknolojik gelişmelerin önemli ölçüde artması karşısında bu konudaki bilimsel çalışmalara duyulan ihtiyaç daha da artacaktır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde konunun temelini teşkil eden kavramlara yer verilmiştir. İkinci bölümde biyoloji uygulamaları ve bu uygulamaların insan hakları bakımından ortaya çıkarttığı sorunlar üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümdeyse tıbbi uygulamaların insan hakları hukukunda ortaya çıkarttığı sorunlar ve çözüm yolları hakkında bilgiler sunulmaktadır. Yine bu bölümlerde uluslararası düzenlemelerle diğer ülkelerdeki düzenlemelere yer verilmek suretiyle konu kapsamlı bir şekilde ele alınmaya çalışılmıştır. Sonuç kısmında ise bazı önerilere yer verilerek çalışma tamamlanmıştır. Hazırlanan çalışma konu itibariyle alanında ilk çalışmalardan biri olacaktır. Buna göre biyoloji uygulamaları ve tıbbi müdahalelerin insan haklarıyla olan ilişkisi yakın zamana kadar çok fazla inceleme konusu yapılmamaktaydı. Ancak çalışmada da değinildiği üzere bu alanlarda yaşanan teknolojik gelimleler bazı insan haklarını doğrudan etkilemekte ve tartışmalara neden olmaktadır. Buna göre biyoloji ve tıp alanında hızla gelişen teknoloji gelecekte çok ciddi sorunların ortaya çıkmasına neden olacak gibi görünmektedir. Eserde mevcut sorunlara değinilmekle birlikte gelecekte ortaya çıkması muhtemel sorunlara da değinilmekte ve çözüm önerileri sunulmaktadır. Ayrıca biyoloji uygulamalarından olan genetik testlerin doğrudan etkilediği bazı insan haklarına değinilmiş bu uygulamaların fayda ve zararları ortaya konulmuştur. Tıbbi müdahaleler bakımından insan haklarının sahip olduğu önem özellikle hasta haklarını gündeme getirmektedir. Buna göre hasta hakları kapsamında yapılacak tıbbi müdahaleler için hastaları koruyacak bir güvence sistemi oluşturulmak istenmektedir. Bu çalışmanın öncelikle hastalara, başta hekimler olmak üzere sağlık çalışanlarına ve hukuk adamlarına faydalı olmasını temenni ediyorum. Bu noktada söz konusu temenninin bende meydana getirdiği etkinin çok farklı olduğunu dile getirmek istiyorum. Öyleki bir yandan her ne kadar bu eseri büyük bir heyecanla bekleyen ama kendisine sunma imkânı bulamadan aramızdan ayrılan babam Niyazi Zengin'i rahmetle anarken, bir yandan da üzerime yüklenen böylesi vicdani bir vazifenin yerine getirilmiş olmasının mutluluğunu yaşamaktayım. Zira altı sene boyunca kanserle mücadelesinde babamın yanında olmuş olmam hastaların içerisinde bulundukları durumu ve tıbbi müdahalelerin gerçekleştiriliş şeklini daha iyi anlamamı sağlamıştır. Bu anlamda konu itibariyle eserin insanlara fayda sağlayacak olmasına dair duyduğum inanç çalışma azmimi daha da arttırmıştır.