Bir Ermeni Gencinin Hatıra Defteri

Bu büyük hikaye, Ömer Seyfettin'in iki yönlü siyasi düşüncesini yansıtmaktadır. Büyük bir vatansever olarak bilinen yazar Osmanlı Devletine olan sadakatini bir Ermeni gencinin şahsına vermektedir. Ordu mensubu olmasından dolayı savaşçı bir ruha sahip olan Ömer Seyfettin, üç kıt'aya hakim devletinin yıkılışından büyük üzüntü duymuştur. O'nun milliyetçiliği devletinin hayatına kasteden azınlık ayaklanmalarına karşı bir tepkinin ifadesidir. Devlete hakim unsur olan Türk varlığını inkara kaçmadan Osmanlı Birliği'nin lüzumuna inanır. Eserde, Ömer Seyfettin "Osmanlılık" ve "Türklük" kavramlarının mükemmel bir terkibini yapmıştır. Yüzyıllarca; birbirleriyle hiçbir soy bağı olmayan bir karma toplumu en küçük bir kargaşalığa meydan vermeden bir millet olarak yöneten Osmanlı siyasetinin başarı sırrı, bu terkip değil midir? Ancak; konunun işlendiği dönemin bazı politikacıları ve aydınları Ömer Seyfettin'e benzeyememiş. Büyük Türk devletini sözde kardeşlik, eşitlik vb. adına darmadağın edip enkazı üstüne milli olmayanı kurmak uğruna boşuna çabalamışlar. Oysa ki bunu yapacakları yerde; hazır olanı korumaya gayret gösterseleri, Türklüğe ve devlete hizmetin zirvesine ermiş olurlardı... İlk defa 1918 yılında basılan bu eseri, 90 yıl sonra tekrar yayınlayarak Türk düşünce hayatına kazandırmanın yararlı olacağını umuyoruz. Konusunun taşıdığı önem bakımından değerini hâlâ muhafaza eden bu eseri bugünkü Türk insanının (özellikle de politikacıların ve mozaikçilerin) mutlaka okumasını isteriz.