Bir Çerkes Prensesinin Harem Hatıraları

Ben Osmanlı Devleti ile birlikte bedbaht olmuş, velinimetinden zorla ayrılmış, çok büyük haksızlıklara uğramış, ruhen ve bedenen çökmüş bir insanım. Hatıramı kaleme almamın elbet bir nedeni var, ama bunu izah etmek pek güç... Ömrümün büyük bir kısmını geçirdiğim ve içinde tarihi hadiselere şahit olduğum saray hayatının bana öğrettiği en önemli şey, sır saklamaktır. Bu sürgün yıllarında, kağıt üzerinde yaşadıklarımı anlatmam sadece Zat-ı Şahaneye ve Kadınefendi Hazretleri'ne karşı olan derin saygım ve hürmetim sebebiyledir. Onlara yapılan hakaretlere pek üzülüyor, bedbaht oluyorum. Bu yüzden, hatıratımı yazıp ilk önce aileme, sonra devlete ve bu topraklar üzerinde yaşayan insanlara bırakıyorum. Onlar hayatımın şahitleri olsun. Prenses Leyla Açba Osmanlı İmparatorluğunun son padişahı Sultan Vahdettin'in haremlerinden Nazikeda Kadınefendi'nin nedimelerinden Prenses Leyla Açbanın Fransızca ve Osmanlıca kaleme aldığı hatıraları, sırlarla dolu harem hayatını ve yakın tarihimizin tartışmalı noktalarını birinci ağızdan bir tanıklıkla dile getiriyor. Rus işgali üzerine Osmanlı İmparatorluğu'na göç etmiş büyük bir Kafkas hanedanına mensup Leyla Hanım'ın çocukluk ve ilk gençlik yılları II. Abdülhamit döneminde Yıldız Sarayı çevresinde geçer. Saltanatın kaldırılmasına kadar Sultan Vahdettin hareminde nedime olarak hizmet eden Leyla Açba birçok önemli olaya tanıklık eder, bir kısmını şahitlerden dinleme fırsatı bulur. II. Abdülhamitin tahttan indirilişi ve Yıldız Sarayı'nın basılması; Mustafa Kemal Paşanın huzura çıkarak Sabiha Sultan'ı istemesi ve Sultan Vahdettin tarafından Samsun'a gönderilmesi; Şehzade Yusuf İzzettin Efendinin Alman İmparatoru Wilhelm'in önünde Enver Paşayı tokatlaması ve gizemli ölümü; Sultan Vahdettinin ülkeyi terk edişi gibi yakın tarihimizin tartışmalı konularının yanında harem hayatı, aşklar, moda, düğünler, Ramazan ayı adetleri gibi dönemin kültürel hayatına ilişkin detayları fevkalade hoş bir anlatımla okuyacaksınız. Leyla Açba (1898-1931) İstanbul'da 1898 senesinde dünyaya geldi. Babası Prens Mehmet Refik Açba, Sultan II. Abdülhamid'İn mabeyincilerindendi. Annesi Prenses Mahşeref Emuhvari, sarayda hizmet etmiş bir nedime idi. Leyla Hanım'ın ailesi Kafkas aristokrasisine mensup bir hanedandır. Prenses Açba'nın teyzesi Peyveste Hanım ve amcasının kızı Fatma Pesend Hanım Sultan II. Abdülhamid'in eşlerindendi. Bu nedenle ailesi Osmanlı Hanedanı ile akraba idi. Leyla Hanım devrinin en iyi eğitimlerinden birini almış olup Fransızca biliyor ve çok iyi arp çalıyordu. Yıldız Sarayı'nın musiki bandosuna dahil olmuştu. 1919 senesinde Sultan Vahideddin'in ilk eşi Nazika Kadınefendi'nin nedimeliğine seçildi ve bu hizmetine 1924 senesine kadar devam etti. Osmanlı Hanedanı 4 Mart 1924 tarihinde sürgün edilince Prenses Açba'nın da vazifesi sona erdi ve Sivas'a halasının yanına gitti. Bu şehirde 1929 ve 1931 seneleri arasında hatıralarını yazdı. Prenses Açba hatıralarını yazan ilk Osmanlı nedimesidir.