Bilirkişi Raporları ve Yargıtay Kararları Işığında Hizmet Tespit Davaları

Sosyal Güvenlik Kurumu'nun kuruluş amacı; sosyal sigortacılık ilkelerine dayalı, etkin, adil, kolay erişilebilir, sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası bakımından kişilerin sosyal güvenliklerini sağlamaktır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) Kanununa göre sigortalılık niteliği bir ya da birkaç işverenin yanında fiilen işe başlamakla kazanılmaktadır. 5510 sayılı Kanun'un 7/1. maddesindeki, çalıştırılanların işe alınmalarıyla kendiliğinden sigortalı olacakları, sigortalılar ile bunların işverenleri hakkında hak ve yükümlülüklerin sigortalıların işe alındığı tarihten itibaren başlayacağı; 8. maddesindeki, işverenin, çalıştırdığı sigortalıları, örneği Kurumca hazırlanacak sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmeye mecbur olduğu; 86/1. maddesindeki, işverenin, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalının sigorta primleri hesabına esas tutulan kazançlar toplamı ve prim ödeme gün sayıları ile sigorta primlerini gösteren ve örneği yönetmelikle belirlenen prim ve hizmet belgelerini vermekle yükümlü bulunduğu; 102. Maddesi ve devamındaki, Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle maddede belirtilen fiillerle ilgili idari para cezası uygulanacağı amir hükümlerine rağmen, sigortalı sayılanların önemli bir kısmının sigortalılıklarının sağlanamadığı günümüz gerçeğidir. Türkiye İstatistik Kurumu Hanehalkı İşgücü Araştırması 2011 Eylül-Ekim-Kasım dönemi sonuçlarına göre, ülkemizde toplam istihdamın % 41, 8' i, bir başka deyişle 3 milyon kişi yaptığı işten ötürü herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan, yani sigortasız istihdam edilmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun kuruluş amacı kişilerin sosyal güvenliklerini sağlamak olmakla birlikte aynı zamanda aktüeryal ve mali açıdan sürdürülebilir bir sistem oluşturmaktır. Ancak istihdam üzerindeki mali yükümlülüklerin yüksek olması, denetim sisteminin fonksiyonel olarak yapılandırılmamış olması, kamu kurumları arasındaki koordinasyon eksikliği, insanlar arasında sosyal güvenlik bilincinin düşük olması, sosyal güvenlik hizmetlerinin yeterli niteliğe sahip olamaması, çalışma ilişkilerinde meydana gelen değişimler ile mevzuattan kaynaklanan bazı sorunlar nedeniyle Kurumun bu yasal görevlerini tam olarak yerine getirdiği söylenemez. Bu noktada, mevzuattan kaynaklanan sorunlar ile denetim sistemindeki zayıflığın ayrıca üzerinde durulması gerekmektedir.